Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

COVID-19 Pandemi Sürecinde Yaşlıya Bakım Veren Bireylerde Bakım Yükü İle Yaşam Doyumu İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 58 - 70, 26.04.2024

Özlem Kezer Serpil Su

https://doi.org/10.54189/hbd.1319485

Öz

Amaç: Bu çalışma COVID-19 pandemi sürecinde yaşlı bireye bakım verenlerde bakım yükü ile yaşam doyumu arasındaki ilişkiyi incelemek amacı ile yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı tipteki çalışma bir Aile Sağlığı Merkezi’nde 19 Temmuz-07 Ekim 2021 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Yaşlıya bakım veren 299 birey ile yapılan çalışmanın verileri Tanıtıcı Özellikler Formu, Bakım Verme Yükü Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Lawton Enstrumantal Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde bağımsız örneklem t testi, varyans analizi, sidak ikili kıyaslama testi, pearson korelasyon testi ve çoklu regresyon analizi kullanıldı.
Bulgular: Bakım Verme Yükü Ölçeği toplam puan ortalaması 28,14±13,77, Yaşam Doyumu Ölçeği toplam puan ortalaması 12,36±3,50 olarak bulundu. Bakım Verme Yükü Ölçeği toplam puan ortalaması ile Yaşam Doyumu Ölçeği toplam puan ortalaması arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlendi (r=-0,34, p=0,01).
Sonuç: Bu çalışmada yaşlıya bakım veren bireylerin hafif/orta derecede bakım yükü yaşadığı, yaşam doyumu düzeylerinin düşük olduğu, bakım verme yükü arttıkça yaşam doyumunun azaldığı ve yaşam doyumuna etki eden en önemli değişkenin bakım yükü olduğu sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler

Bakım verme yükü COVID-19 Günlük Yaşam Aktivitesi Yaşam Doyumu

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Çalışmaya katılan yaşlıya bakım veren bireylere katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Akbulut K, Çevik K. (2021). Dahili ve cerrahi kliniklerde yatan hastaların yakınlarının bakım yükleri ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişki. Kocatepe Tıp Dergisi, 22, 366-372.
  • Altieri M, Santangelo G. (2021). The psychological impact of COVID-19 pandemic and lockdown on caregivers of people with dementia. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 29(1), 27-34.
  • Aydoğan A, Aksu M. (2023). Psychosocial responses and difficulties of covid-19 patients undergoing ınpatient treatment in Turkey: A qualitative study. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 113-124.
  • Bekdemir İ, İlhan N. (2019). Predictors of caregiver burden in caregivers of bedridden patients. The Journal of Nursing Research, 27(3), 1-9. doi:10.1097/jnr.0000000000000297
  • Bilgehan T, İnkaya B. (2021). Palyatif hastalarına bakım veren bireylerin bakım yükü ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(1), 51-58. doi:10.17049/ataunihem.748923
  • Birinci M, Bulut T. (2020). Covıd-19’un sosyo-ekonomik yönden dezavantajlı gruplar üzerindeki etkileri: Sosyal hizmet bakış açısından bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 4(1), 62-68.
  • Borges-Machado F, Barros D, Ribeiro Ó, Carvalho J. (2020). The effects of COVID-19 home confinement in dementia care: physical and cognitive decline, severe neuropsychiatric symptoms and increased caregiving burden. American Journal of Alzheimer’s Disease & Other Dementias, 35. doi:10.1177/1533317520976720
  • Burucu R, Kıyak S. (2022). Healthy lifestyle behaviors and quality of life of women in the pandemic. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 247-257. doi:10.51123/jgehes.2022.61
  • Ceylan Gür E, Ersin F. (2021). The ınvestigation of caregiving burden and life quality of caregivers who care for cancered patients. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 18(1), 88-94. doi: 10.35440/hutfd.854215
  • Cohen SA, Kunicki ZJ, Drohan MM, Greaney ML. (2021). Exploring changes in caregiver burden and caregiving ıntensity due to Covıd-19. Gerontology & Geriatric Medicine, 7, 1-9. doi:10.1177/2333721421999279
  • Çeler HG, Cengiz Özyurt B, Elbi H, Özcan F. (2018). Meme kanseri hastalarının yakınlarında yaşam kalitesinin ve bakım yükünün değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, (2), 164-174. doi: 10.17098/amj.435259
  • Dağlı A, Baysal N. (2016) Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1262. doi: 10.17755/esosder.263229
  • Değer TB, Ordu Y. (2021). Eldivan ilçesinde yaşayan yaşlılara informal bakım verenlerin bakım yükleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(43), 6764-6789. doi: 10.26466/opus.926095
  • Demir R, Tanhan A, Çiçek İ, Yerlikaya İ, Çırak Kurt S, Ünverdi B. (2021). Yaşam kalitesinin yordayıcıları olarak psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu. Yaşadıkça Eğitim, 35(1), 192-206. doi: 10.33308/26674874.2021351256
  • Dinç B. Özmete E. (2021). Bakım kuruluşlarına kabul sırasında bekleyen yaşlılara ailede bakım verenlerin bakım yükü ve yaşam memnuniyetlerinin değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(4), 1257-1281. doi: 10.33417/tsh.884626
  • Duman N, Serttaş FÖ, Kolay Çepni Ş, Kılıç Ceyhan E, Varlıklar Demirkazık ÇN. (2020). Şizofreni tanısı almış bireylere bakım veren kadın aile üyelerinin bakım yükü ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 74(13), 419-425.
  • Ekici E. (2020). Covid 19 Pandemisi Sürecinde Yaşlı Bireylerin Bakım Yönetimi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3) 145-152.
  • Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN, Seçginli S, Coşansu G. (2017). Hemşirelikte araştırma: süreç, uygulama ve kritik. Eds: Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, Türkiye, p: 167-192.
  • Erkuran H, Altay B. (2020). Alzheimer’lı hastaya bakım veren kişilerin bakım yükünün stresle baş etme durumlarına etkisi. Journal of Health Services and Education, 3(2), 52-58. doi: 10.35333/JOHSE.2020.133
  • Gaspar T, Raimundo M, de Sousa SB, Barata M, Cabrita T. (2023) Relationship between Burden, Quality of Life and Difficulties of Informal Primary Caregivers in the Context of the COVID-19 Pandemic: Analysis of the Contributions of Public Policies. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(6), 5205. doi: 10.3390/ijerph20065205
  • Girgis A, Lambert S, Johnson C, Waller A, Currow D. (2013). Physical, psychosocial, relationship, and economic burden of caring for people with cancer: A review. Journal of Oncology Practice, 9, 197-202. doi: 10.1200/JOP.2012.000690
  • Gräler L, Bremmers L, Bakx P, van Exel J, van Bochove M. (2022). Informal care in times of a public health crisis: Objective burden, subjective burden and quality of life of caregivers in the Netherlands during the COVID‐19 pandemic. Health & Social Care in the Community, 30(6), e5515-e5526.
  • Haji Mukhti MI, Ibrahim MI, Tengku Ismail TA, Nadal IP, Kamalakannan S, Kinra S et al. (2022). Family caregivers' experiences and coping strategies in managing stroke patients during the COVID-19 pandemic: A qualitative exploration study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(2), 942. doi: 10.3390/ijerph19020942
  • Isik Eİ, Yılmaz Ş, Uysal İ, Basar S. (2020). Adaptation of the Lawton Instrumental Activities of Daily Living Scale to Turkish: Validity and reliability study. Annals of Geriatric Medicine and Research, 24(1), 35-40. doi: 10.4235/agmr.19.0051
  • İnci FH, Erdem M. (2008). Bakım Verme Yükü Ölçeği’nin Türkçe'ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11, 4.
  • Jafari H, Ebrahimi A, Aghaei A, Khatony A. (2018). The relationship between care burden and quality of life in caregivers of hemodialysis patients. BMC Nephrology, 19(1), 321. doi: 10.1186/s12882-018-1120-1
  • Kalaycı I, Özkul M. (2018). Refakatçi aktörlerin yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik düzeylerini etkileyen faktörler açısından bir değerlendirme. Turkish Studies, 13(10), 417-446. doi: 10.7827/TurkishStudies.13515
  • Kalınkara V, Kalaycı I. (2017). Yaşlıya evde bakım hizmeti veren bireylerde yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 10(2), 19-39.
  • Kamalzadeh L, Salehi M, Rashedi V, AhmadzadAsl M, Malakouti SK, Seddigh R et al. (2020). Perceived burden of dementia care, clinical, psychological and demographic characteristics of patients and primary caregivers in ıran. Applied Neuropsychol Adult, 29(4), 627–638. doi: 10.1080/23279095.2020.1798960
  • Kaplan A, Kaplan Ö, Çetin Ş. (2022). The symptoms experienced by COVID-19 patients following the recovery. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 142-151. doi:10.51123/jgehes.2022.51
  • Kaplan K, Demir Bolçay D. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde kısıtlı serbest zamanda fiziksel aktiviteye katılan yaşlı bireyler üzerine nitel bir araştırma. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 5(12), 122-137. doi:10.30769/usbd.943354
  • Kazawa K, Kubo T, Ohge H, Akishita M, Ishii S. (2021). Preparedness guide for people with dementia and caregivers in COVID‐19 pandemic. Geriatrics & Gerontology International, 21(7), 593. doi: 10.1111/ggi.14178
  • Kol R, Karabulutlu EY. (2021). Kronik hastalığı olan bireylere bakım verenlerin bakım yükü ve iyilik halinin değerlendirilmesi. Kocaeli Medical Journal, 10(1), 119-127.
  • Korkut G, Gençtürk Z. (2019). Yaşlılara bakım veren aile bireylerinde algılanan bakım yükü ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 2602-4748, 53-78.
  • Lawton MP, Brody EM. (1969). Assessment of older people: self-maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist, 9, 179-186.
  • Liu CH, Chen YJ, Chen JS, Fan CW, Hsieh MT, Lin CY et al. (2022). Burdens on caregivers of patients with stroke during a pandemic: relationships with support satisfaction, psychological distress, and fear of COVID-19. BMC Geriatrics, 22(1), 958.
  • Lozano DM, García-Calvente M, Elizalde-Sagardia B, Maroto-Navarro G. (2022). Caregiving and caregiver health 1 year into the COVID-19 pandemic (CUIDAR-SE Study): A gender analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19, 1653. doi: 10.3390/ijerph19031653
  • Perez E, Perrin PB, Lageman SK, Villasenor T, Dzierzewski JM. (2020). Sleep, caregiver burden, and life satisfaction in Parkinson's disease caregivers: A multinational investigation. Disability and Rehabilitation, 44(10), 1939-1945. doi: 10.1080/09638288.2020.1814878
  • Saraçoğlu E, Altay B, Dönmez MD. (2022). Kanserli hastalara bakım veren aile üyelerinin bakım verme yükü ve tükenmişlik düzeyleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 124, 370-382. doi: 10.29228/ASOS.54970
  • Sullivan AB, Miller D. (2015). Who is taking care of the care giver? Journal of Patient Experience, 1(2), 7-12. doi: 10.1177/237437431500200103
  • Şener A, Kurtgöz A, Koç Z. (2022). Palyatif bakım ünitesinde yatan hastaların bakımından sorumlu hasta yakınlarının bakım yükleri ile yaşam doyumlarının belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 63-70. doi: 10.34087/cbusbed.974401
  • Taniguchi Y, Miyawaki A, Tsugawa Y, Murayama H, Tamiya N, Tabuchi T. (2022). Family caregiving and changes in mental health status in Japan during the COVID-19 pandemic. Archives of Gerontology and Geriatrics, 98, 104531
  • Tanrıverdi O, Yavuzsen T, Turhal S, Kılıc D, Yalcın S, Özkan A vd. (2016). Depressionandsocio-economicalburdenaremorecommoninprimarycaregivers of patientswhoare not aware oftheircancer: turquoıse study by the palliative care working committee of the Turkish Oncology Group (TOG). European Journal of Cancer Care, 25, 502-515. doi: 10.1111/ecc.12315
  • Tarı Selçuk K, Avcı D. (2016). Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-9.
  • Varışlı B, Gültekin T. (2020). Yaşlı ayrımcılığının pandemi hali. Covıd-19 sürecinde kuşaklararası etkileşimin dönüşümü. Turkish Studies, 15(4), 1227-1237. doi: 10.7827/TurkishStudies.44376
  • Veenhoven R. (2015). The Global overall satısfactıon wıth lıfe defınıtıon. In: The global handbook of well-being. Eds: Glatzer W, Camfield L, Moller V, Rojas M. Exploration of Well-being of nations and communities, Inc. Springer, Dordrecht, Netherlands. 207-238.
  • Yanmış S, Mollaoğlu M. (2021). Hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda yaşam doyumu ve etkileyen faktörler. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 16(3), 115-123. doi: 10.47565/ndthdt.2021.39
  • Yavuz, M, Gümüşkaya Ö. (2021). Otizm spektrum bozukluğu ve zihinsel yetersizliği olan bireylerin ebeveynlerinin yaşam doyumu ve aile yılmazlık düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 22(4), 799-825. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.726030
  • Yıldız S, Kağan A, Kurt O, Korkmaz S. (2021). Evaluation of perceived family burden, care burden and quality of life of caregivers during the pandemic period. Annals of Clinical and Analytical Medicine, 1-6. doi:10.4328/ACAM.20501

The Relationship Between Care Burden and Life Satisfaction in Individuals Caring for the Elderly During the Covid-19 Pandemic Process

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 58 - 70, 26.04.2024

Özlem Kezer Serpil Su

https://doi.org/10.54189/hbd.1319485

Öz

Objective: This study was conducted to examine the relationship between care burden and life satisfaction in caregivers of elderly individuals during the COVID-19 pandemic.
Methods: The descriptive study was carried out in a Family Health Center between 19 July and 07 October 2021. The data of the study conducted with 299 individuals who care for the elderly were collected using the Descriptive Characteristics Form, the Caregiver Burden Scale, the Life Satisfaction Scale and the Lawton Instrumental Activities of Daily Living Scale. Independent samples t test, analysis of variance, sidak pairwise comparison test, pearson correlation test and multiple regression analysis were used to analyze the data.
Results: The mean score of the Caregiver Burden Scale was 28.14±13.77, the mean score of the Satisfaction with Life Scale was found to be 12.36±3.50. It was determined that there was a positive significant relationship between the total mean score (r=0.28, p=0.01), and a negative significant relationship between the Caring Burden Scale total score average and the Life Satisfaction Scale total score mean (r=-0.34, p=0.01).
Conclusion: In this study, it was concluded that the individuals who care for the elderly experience a mild/moderate care burden, their level of life satisfaction is low, the life satisfaction decreases as the caregiving burden increases, and the most important variable affecting life satisfaction is the care burden.

Anahtar Kelimeler

Activities of Daily Living Caregiver Burden COVID-19 Life Satisfaction

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

  • Akbulut K, Çevik K. (2021). Dahili ve cerrahi kliniklerde yatan hastaların yakınlarının bakım yükleri ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişki. Kocatepe Tıp Dergisi, 22, 366-372.
  • Altieri M, Santangelo G. (2021). The psychological impact of COVID-19 pandemic and lockdown on caregivers of people with dementia. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 29(1), 27-34.
  • Aydoğan A, Aksu M. (2023). Psychosocial responses and difficulties of covid-19 patients undergoing ınpatient treatment in Turkey: A qualitative study. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 113-124.
  • Bekdemir İ, İlhan N. (2019). Predictors of caregiver burden in caregivers of bedridden patients. The Journal of Nursing Research, 27(3), 1-9. doi:10.1097/jnr.0000000000000297
  • Bilgehan T, İnkaya B. (2021). Palyatif hastalarına bakım veren bireylerin bakım yükü ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(1), 51-58. doi:10.17049/ataunihem.748923
  • Birinci M, Bulut T. (2020). Covıd-19’un sosyo-ekonomik yönden dezavantajlı gruplar üzerindeki etkileri: Sosyal hizmet bakış açısından bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 4(1), 62-68.
  • Borges-Machado F, Barros D, Ribeiro Ó, Carvalho J. (2020). The effects of COVID-19 home confinement in dementia care: physical and cognitive decline, severe neuropsychiatric symptoms and increased caregiving burden. American Journal of Alzheimer’s Disease & Other Dementias, 35. doi:10.1177/1533317520976720
  • Burucu R, Kıyak S. (2022). Healthy lifestyle behaviors and quality of life of women in the pandemic. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 247-257. doi:10.51123/jgehes.2022.61
  • Ceylan Gür E, Ersin F. (2021). The ınvestigation of caregiving burden and life quality of caregivers who care for cancered patients. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 18(1), 88-94. doi: 10.35440/hutfd.854215
  • Cohen SA, Kunicki ZJ, Drohan MM, Greaney ML. (2021). Exploring changes in caregiver burden and caregiving ıntensity due to Covıd-19. Gerontology & Geriatric Medicine, 7, 1-9. doi:10.1177/2333721421999279
  • Çeler HG, Cengiz Özyurt B, Elbi H, Özcan F. (2018). Meme kanseri hastalarının yakınlarında yaşam kalitesinin ve bakım yükünün değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, (2), 164-174. doi: 10.17098/amj.435259
  • Dağlı A, Baysal N. (2016) Yaşam Doyumu Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1262. doi: 10.17755/esosder.263229
  • Değer TB, Ordu Y. (2021). Eldivan ilçesinde yaşayan yaşlılara informal bakım verenlerin bakım yükleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(43), 6764-6789. doi: 10.26466/opus.926095
  • Demir R, Tanhan A, Çiçek İ, Yerlikaya İ, Çırak Kurt S, Ünverdi B. (2021). Yaşam kalitesinin yordayıcıları olarak psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu. Yaşadıkça Eğitim, 35(1), 192-206. doi: 10.33308/26674874.2021351256
  • Dinç B. Özmete E. (2021). Bakım kuruluşlarına kabul sırasında bekleyen yaşlılara ailede bakım verenlerin bakım yükü ve yaşam memnuniyetlerinin değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(4), 1257-1281. doi: 10.33417/tsh.884626
  • Duman N, Serttaş FÖ, Kolay Çepni Ş, Kılıç Ceyhan E, Varlıklar Demirkazık ÇN. (2020). Şizofreni tanısı almış bireylere bakım veren kadın aile üyelerinin bakım yükü ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 74(13), 419-425.
  • Ekici E. (2020). Covid 19 Pandemisi Sürecinde Yaşlı Bireylerin Bakım Yönetimi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3) 145-152.
  • Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN, Seçginli S, Coşansu G. (2017). Hemşirelikte araştırma: süreç, uygulama ve kritik. Eds: Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, Türkiye, p: 167-192.
  • Erkuran H, Altay B. (2020). Alzheimer’lı hastaya bakım veren kişilerin bakım yükünün stresle baş etme durumlarına etkisi. Journal of Health Services and Education, 3(2), 52-58. doi: 10.35333/JOHSE.2020.133
  • Gaspar T, Raimundo M, de Sousa SB, Barata M, Cabrita T. (2023) Relationship between Burden, Quality of Life and Difficulties of Informal Primary Caregivers in the Context of the COVID-19 Pandemic: Analysis of the Contributions of Public Policies. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(6), 5205. doi: 10.3390/ijerph20065205
  • Girgis A, Lambert S, Johnson C, Waller A, Currow D. (2013). Physical, psychosocial, relationship, and economic burden of caring for people with cancer: A review. Journal of Oncology Practice, 9, 197-202. doi: 10.1200/JOP.2012.000690
  • Gräler L, Bremmers L, Bakx P, van Exel J, van Bochove M. (2022). Informal care in times of a public health crisis: Objective burden, subjective burden and quality of life of caregivers in the Netherlands during the COVID‐19 pandemic. Health & Social Care in the Community, 30(6), e5515-e5526.
  • Haji Mukhti MI, Ibrahim MI, Tengku Ismail TA, Nadal IP, Kamalakannan S, Kinra S et al. (2022). Family caregivers' experiences and coping strategies in managing stroke patients during the COVID-19 pandemic: A qualitative exploration study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(2), 942. doi: 10.3390/ijerph19020942
  • Isik Eİ, Yılmaz Ş, Uysal İ, Basar S. (2020). Adaptation of the Lawton Instrumental Activities of Daily Living Scale to Turkish: Validity and reliability study. Annals of Geriatric Medicine and Research, 24(1), 35-40. doi: 10.4235/agmr.19.0051
  • İnci FH, Erdem M. (2008). Bakım Verme Yükü Ölçeği’nin Türkçe'ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11, 4.
  • Jafari H, Ebrahimi A, Aghaei A, Khatony A. (2018). The relationship between care burden and quality of life in caregivers of hemodialysis patients. BMC Nephrology, 19(1), 321. doi: 10.1186/s12882-018-1120-1
  • Kalaycı I, Özkul M. (2018). Refakatçi aktörlerin yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik düzeylerini etkileyen faktörler açısından bir değerlendirme. Turkish Studies, 13(10), 417-446. doi: 10.7827/TurkishStudies.13515
  • Kalınkara V, Kalaycı I. (2017). Yaşlıya evde bakım hizmeti veren bireylerde yaşam doyumu, bakım yükü ve tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 10(2), 19-39.
  • Kamalzadeh L, Salehi M, Rashedi V, AhmadzadAsl M, Malakouti SK, Seddigh R et al. (2020). Perceived burden of dementia care, clinical, psychological and demographic characteristics of patients and primary caregivers in ıran. Applied Neuropsychol Adult, 29(4), 627–638. doi: 10.1080/23279095.2020.1798960
  • Kaplan A, Kaplan Ö, Çetin Ş. (2022). The symptoms experienced by COVID-19 patients following the recovery. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 142-151. doi:10.51123/jgehes.2022.51
  • Kaplan K, Demir Bolçay D. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde kısıtlı serbest zamanda fiziksel aktiviteye katılan yaşlı bireyler üzerine nitel bir araştırma. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 5(12), 122-137. doi:10.30769/usbd.943354
  • Kazawa K, Kubo T, Ohge H, Akishita M, Ishii S. (2021). Preparedness guide for people with dementia and caregivers in COVID‐19 pandemic. Geriatrics & Gerontology International, 21(7), 593. doi: 10.1111/ggi.14178
  • Kol R, Karabulutlu EY. (2021). Kronik hastalığı olan bireylere bakım verenlerin bakım yükü ve iyilik halinin değerlendirilmesi. Kocaeli Medical Journal, 10(1), 119-127.
  • Korkut G, Gençtürk Z. (2019). Yaşlılara bakım veren aile bireylerinde algılanan bakım yükü ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 2602-4748, 53-78.
  • Lawton MP, Brody EM. (1969). Assessment of older people: self-maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist, 9, 179-186.
  • Liu CH, Chen YJ, Chen JS, Fan CW, Hsieh MT, Lin CY et al. (2022). Burdens on caregivers of patients with stroke during a pandemic: relationships with support satisfaction, psychological distress, and fear of COVID-19. BMC Geriatrics, 22(1), 958.
  • Lozano DM, García-Calvente M, Elizalde-Sagardia B, Maroto-Navarro G. (2022). Caregiving and caregiver health 1 year into the COVID-19 pandemic (CUIDAR-SE Study): A gender analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19, 1653. doi: 10.3390/ijerph19031653
  • Perez E, Perrin PB, Lageman SK, Villasenor T, Dzierzewski JM. (2020). Sleep, caregiver burden, and life satisfaction in Parkinson's disease caregivers: A multinational investigation. Disability and Rehabilitation, 44(10), 1939-1945. doi: 10.1080/09638288.2020.1814878
  • Saraçoğlu E, Altay B, Dönmez MD. (2022). Kanserli hastalara bakım veren aile üyelerinin bakım verme yükü ve tükenmişlik düzeyleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 124, 370-382. doi: 10.29228/ASOS.54970
  • Sullivan AB, Miller D. (2015). Who is taking care of the care giver? Journal of Patient Experience, 1(2), 7-12. doi: 10.1177/237437431500200103
  • Şener A, Kurtgöz A, Koç Z. (2022). Palyatif bakım ünitesinde yatan hastaların bakımından sorumlu hasta yakınlarının bakım yükleri ile yaşam doyumlarının belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 63-70. doi: 10.34087/cbusbed.974401
  • Taniguchi Y, Miyawaki A, Tsugawa Y, Murayama H, Tamiya N, Tabuchi T. (2022). Family caregiving and changes in mental health status in Japan during the COVID-19 pandemic. Archives of Gerontology and Geriatrics, 98, 104531
  • Tanrıverdi O, Yavuzsen T, Turhal S, Kılıc D, Yalcın S, Özkan A vd. (2016). Depressionandsocio-economicalburdenaremorecommoninprimarycaregivers of patientswhoare not aware oftheircancer: turquoıse study by the palliative care working committee of the Turkish Oncology Group (TOG). European Journal of Cancer Care, 25, 502-515. doi: 10.1111/ecc.12315
  • Tarı Selçuk K, Avcı D. (2016). Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-9.
  • Varışlı B, Gültekin T. (2020). Yaşlı ayrımcılığının pandemi hali. Covıd-19 sürecinde kuşaklararası etkileşimin dönüşümü. Turkish Studies, 15(4), 1227-1237. doi: 10.7827/TurkishStudies.44376
  • Veenhoven R. (2015). The Global overall satısfactıon wıth lıfe defınıtıon. In: The global handbook of well-being. Eds: Glatzer W, Camfield L, Moller V, Rojas M. Exploration of Well-being of nations and communities, Inc. Springer, Dordrecht, Netherlands. 207-238.
  • Yanmış S, Mollaoğlu M. (2021). Hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda yaşam doyumu ve etkileyen faktörler. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 16(3), 115-123. doi: 10.47565/ndthdt.2021.39
  • Yavuz, M, Gümüşkaya Ö. (2021). Otizm spektrum bozukluğu ve zihinsel yetersizliği olan bireylerin ebeveynlerinin yaşam doyumu ve aile yılmazlık düzeylerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 22(4), 799-825. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.726030
  • Yıldız S, Kağan A, Kurt O, Korkmaz S. (2021). Evaluation of perceived family burden, care burden and quality of life of caregivers during the pandemic period. Annals of Clinical and Analytical Medicine, 1-6. doi:10.4328/ACAM.20501
Toplam 49 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hemşirelik Esasları, Yaşlı Bakımı Hemşireliği
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Özlem Kezer 0000-0001-6983-9101

Serpil Su 0000-0001-9263-6046

Proje Numarası Yok
Yayımlanma Tarihi 26 Nisan 2024
Gönderilme Tarihi 25 Haziran 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 7 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Kezer, Ö., & Su, S. (2024). COVID-19 Pandemi Sürecinde Yaşlıya Bakım Veren Bireylerde Bakım Yükü İle Yaşam Doyumu İlişkisi. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 7(1), 58-70. https://doi.org/10.54189/hbd.1319485
 Kapak Resmi İndir

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.