Öz
Tarihî süreç içerisinde birçok uygarlığa ev sahipliği yapan Trabzon, Doğu Karadeniz Bölgesi’nin en önemli şehirlerinden biridir. Haçlı ordularının kutsal toprakları tekrar ele geçirmek amacıyla düzenledikleri IV. Haçlı Seferi sırasında, amaçlarından sapıp Konstantinopolis’i işgal etmeleri belki de Doğu Karadeniz Bölgesi mimarisi için dönüm noktası olmuştur. Trabzon Rum İmparatorluğu’nun 1204 yılında kurulmasından 1261 yılında yıkılmasına kadar bölgede birçok manastır ve kilise inşa edilmiştir. Komnenos sülalesinin başta olduğu bu dönem yapılarında, özellikle de manastırlarda farklı dönemlerde eklemeler yapıldığı görülmektedir. Yapılarda farklı zaman dilimlerinde farklı ustaların çalışmaları hem Konstantinopolis hem de bölgedeki yerel geleneklerin bir arada olmasına olanak sağlamıştır. Çalışmanın konusu Trabzon’un 45 km, Maçka’nın 14 km güneybatısında, Kiremitli Mahallesi’nin 5 km batısında Zavulon Dağı yamaçlarında yer alan Vazelon Manastırı Peygamber İlyas Şapeli’nin mimarisi ve duvar resimleridir. Araştırmada yapının mimari çizimleri yapılmış, günümüzdeki hâli fotoğraflarla belgelenmiş ve yapı bölge içinde benzer örnekleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın ana konularından biri olan duvar resimlerinin de çizimleri yapılmış, günümüzdeki durumları fotoğraflarla belgelenmiş, ikonografilerine değinilmiş, üslup özellikleri ele alınmış ve hem bölge içinde hem de bölge dışındaki benzer özellikleriyle birlikte karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Vazelon Manastırı Komnenos Dönemi Bizans Resim Sanatı Trabzon İlyas Peygamber.
Kaynakça
- ATALAR, M. (1999). “XIII. ve XIV. Yüzyıllarda Karadeniz Ticaretinde Trabzon’un Yeri ve Önemi”. Trabzon Tarihi Sempozyumu Bildirileri (6-8 Kasım 1998). Trabzon: 131-135.
- BARUT KEMİRTLEK, F. (2020). Bizans Sanatı’nda Büyük Bayramlar. İstanbul: Kriter Yayınevi.
- BELKE, K. (1996). Paphlagonien und Honorius. TIB 9. Wien: Verlag der Österrreichischen Akademie der Wissenschaaften.
- BRYER, A. - D. WINFIELD (2020). Karadeniz’in Ortaçağ Dönemi Eserleri ve Topoğrafyası. C. I, II. (çev. İsmail Köse). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- CHRYSANTHOS (2007). Η Εκκλησια Τραπεζουντοσ. Επιτροπη Ποντιακων Μελετων.
- CUMONT, F. - E. CUMONT (1906). Voyage d’exploration archeologique dans le Pont et la Petite Armenia. Brüksel.
- DURMUŞ, A. (2012). Vazelon Sözleşmeleri. Trabzon: Eser Ofset Matbaacılık.
- GIBBON, E. (1994). Roma İmparatorluğu’nun Gerileyişi ve Çöküş Tarihi Cilt IV Bizans. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Eylül 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 19 Sayı: 75 |
