Öz
Bu makalede Kayseri ili Tomarza ilçesine bağlı Üçkonak Köyü’nde yaşayan halkın geçmişten bugüne uygulayageldiği halk inanışlarına ve Eski Türk inanışları ile ilgili uzantılarına yer verilmiştir. Halk kültürünün önemli bir öğesi olan halk inanışları, yüzyıllardır halkımız tarafından uygulanmakta, bazıları kültürel değişimle birlikte kaybolmakta, değişmekte veya eski biçimlerini korumaktadır. İnsanın doğumdan ölümüne kadar geçen dönemlerinde hayatını etkileyen gelenekler ve inançlar sistemi, geçmiş değerlerin, kültürlerin toplamıdır. Yaşanılan coğrafya, ekonomik koşullarla şekillenen bu kültür mirası yöreden yöreye farklılıklar ve benzerlikler ortaya çıkarır. Bu sebeple bu çalışmada Üçkonak Köyü’nde yaşayan halk inanışları incelenerek, uygulamaların Eski Türk inançlarıyla ilgili olan uzantıları tespit edilmeye çalışılmış, kültür değerlerimizin gelecek nesillere aktarılması, unutulmaması amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda halk inanışlarının hâlâ köyde varlığını sürdürmekte olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada, halk kültürü ile ilgili araştırmalarda kullanılan “alan araştırması” yönteminden yararlanılmıştır. Kaynak kişilerin belirlenmesinde, yöreyi çok iyi bilen kılavuz kişilerden yararlanarak olabildiğince fazla kaynak kişiye ulaşılmaya çalışılmıştır. Daha sağlıklı, güvenilir bilgiler elde etmek için köyün en yaşlı kimseleri başta olmak üzere, köyde uzun zaman yaşamını sürdürmüş ve sürdüren kişiler seçilmiştir
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Artun, Erman. (2001). “Anadolu İnanç Önderlerini Besleyen Eski İnanç Sistemleri, Dinler, İna- nışlar”. Uluslararası Türk Dünyası İnanç Önderleri Kongresi Bildirileri”. Ankara.
- Artun, Erman. (2005). Türk Halkbilimi. İstanbul.
- Artun, Erman. (2007). “Çukurova Konargöçer Türkmenlerinin Halk Kültürlerinde Eski Türk İnançlarının İzleri”. II. Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni Bildirileri”. Kayseri.
- Avcıoğlu, Doğan. (1995). Türklerin Tarihi, I. Cilt. İstanbul.
- Boratav, Pertev Naili. (1988). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. İstanbul.
- Boratav, Pertev Naili. (1997). 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul.
- Çıblak, Nilgün. (2004). “Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulama- lar”. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR). Niğde.
- Eliade, Mircea. (1987). Enecyclopedia Of Religion. v. 13. Mc Millan, Newyork.
- Eröz, Mehmet. (1983). Milli Kültürümüz ve Meselelerimiz. İstanbul.
- Eröz, Mehmet. (1992). Eski Türk Dini ve Alevilik Bektaşilik. İstanbul.
- Gökdağ, Bilgehan; Kuruca, Nazım. (1998). “Giresun’daki Eski Türk İzleri”. Giresun Kültür Sempozyumu Bildirileri”. İstanbul.
- Güngör, Harun. (2002). Eski Türklerde Din ve Düşünce, Türkler, C.3. Ankara.
- Hançerlioğlu, Orhan. (1993). Felsefe Sözlüğü. İstanbul.
- Hassan, Ümit. (1986). Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler. Ankara.
- Hınçer, İhsan. (1976). “İnançlarımız açısından Yatırlar ve Ziyaretlerin Müspet Yönleri”. I. Uluslararası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, IV. Cilt Gelenek- Görenek ve İnançlar. Ankara.
- İnan, Abdulkadir. (1995). Tarihte ve Bugün Şamanizm. Ankara.
- Kalafat, Yaşar. (2004). “Türk Halk İnançlarında Zamana ve Zemine Bağlı Değişimler”. Halk Kültüründe Değişim Uluslararası Sempozyumu Bildirileri”. Kocaeli.
- Kaya, Muharrem. (2001). “Eski Türk İnanışlarının Türkiye’deki Halk Hekimliğinde İzleri”. Folklor/Edebiyat. Ankara.
- Ocak, Ahmet Yaşar. (1983). Bektaşî Menakıplarında İslâm Öncesi İnanç Motifleri. İstanbul.
- Ocak, Ahmet Yaşar. (2000). Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri. İstanbul.
- Ögel, Bahaeddin. (1984). İslamiyet’ten önce Türk Kültür Tarihi I, Ankara.
- Örnek, Sedat Veyis. (1988). 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. İstanbul.
- Şişman, Bekir. (1996). İslamiyet Öncesi Türk İnanç ve Ritüellerinin Samsun ve Yöresindeki İzleri.
- Tarçın, Gülsüm. (2009). “Kayseri Üçkonak-Adana Yeniyayla Köyleri Karşılaştırmalı Halk Kül- türü Araştırması”. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karşılaştırmalı Edebiyat Anabi- lim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul
- Tezcan, Mahmut. (1996). Kültürel Antropoloji. Ankara.
- Turan, Şerafettin. (1994). Türk Kültür Tarihi. Ankara.
- Yardımcı, Mehmet. (1993). “Zara’da Halk İnançları ve İnançlara Dayalı İyileştirme Yolları”. Halkbilim ve Edebiyat Yazıları/Gelenek, Görenek ve İnanmalar. Malatya.
Öz
The believes, they have carried out from past to the present day, of the residents of the Üçkonak Village (Kayseri- Tomarza), and the relations with the past Turkish believes are given place in this article. The folk believes, which are important components of the folk culture, are carriedout for centuries; some of them are getting lost, changed or preserve their usual shapes due to the cultural changing. The traditions and belief systems, that effect people’s lives in the periods which is lasting from the birth to the death of the people, are the total of the past values and cultures. The inhabited geography brings to light some differences and similarities of this cultural heritage, taken shape by the economical situations. With this purpose, in this experiment, the believes of residents of Üçkonak Village are investigated and tried to be fixed their connections with the past Turkish believes and it is intended to transfer our cultural values to the future generations and make them to be remembered. After this research, it is understood that the folk believes are still existed in the village. ‘’Area searching ‘’, which is the method used in the researching of the folk culture, is utilized in this experience. While the determination of the source people, it is aimed to benefit from the guide people who know the area well and reach as many sources as possible. To have clear and reliable finding, especially the oldish residents of the village, who have been living in the village for a long time, are selected
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Artun, Erman. (2001). “Anadolu İnanç Önderlerini Besleyen Eski İnanç Sistemleri, Dinler, İna- nışlar”. Uluslararası Türk Dünyası İnanç Önderleri Kongresi Bildirileri”. Ankara.
- Artun, Erman. (2005). Türk Halkbilimi. İstanbul.
- Artun, Erman. (2007). “Çukurova Konargöçer Türkmenlerinin Halk Kültürlerinde Eski Türk İnançlarının İzleri”. II. Kayseri ve Yöresi Kültür, Sanat ve Edebiyat Bilgi Şöleni Bildirileri”. Kayseri.
- Avcıoğlu, Doğan. (1995). Türklerin Tarihi, I. Cilt. İstanbul.
- Boratav, Pertev Naili. (1988). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. İstanbul.
- Boratav, Pertev Naili. (1997). 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul.
- Çıblak, Nilgün. (2004). “Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulama- lar”. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR). Niğde.
- Eliade, Mircea. (1987). Enecyclopedia Of Religion. v. 13. Mc Millan, Newyork.
- Eröz, Mehmet. (1983). Milli Kültürümüz ve Meselelerimiz. İstanbul.
- Eröz, Mehmet. (1992). Eski Türk Dini ve Alevilik Bektaşilik. İstanbul.
- Gökdağ, Bilgehan; Kuruca, Nazım. (1998). “Giresun’daki Eski Türk İzleri”. Giresun Kültür Sempozyumu Bildirileri”. İstanbul.
- Güngör, Harun. (2002). Eski Türklerde Din ve Düşünce, Türkler, C.3. Ankara.
- Hançerlioğlu, Orhan. (1993). Felsefe Sözlüğü. İstanbul.
- Hassan, Ümit. (1986). Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler. Ankara.
- Hınçer, İhsan. (1976). “İnançlarımız açısından Yatırlar ve Ziyaretlerin Müspet Yönleri”. I. Uluslararası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, IV. Cilt Gelenek- Görenek ve İnançlar. Ankara.
- İnan, Abdulkadir. (1995). Tarihte ve Bugün Şamanizm. Ankara.
- Kalafat, Yaşar. (2004). “Türk Halk İnançlarında Zamana ve Zemine Bağlı Değişimler”. Halk Kültüründe Değişim Uluslararası Sempozyumu Bildirileri”. Kocaeli.
- Kaya, Muharrem. (2001). “Eski Türk İnanışlarının Türkiye’deki Halk Hekimliğinde İzleri”. Folklor/Edebiyat. Ankara.
- Ocak, Ahmet Yaşar. (1983). Bektaşî Menakıplarında İslâm Öncesi İnanç Motifleri. İstanbul.
- Ocak, Ahmet Yaşar. (2000). Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri. İstanbul.
- Ögel, Bahaeddin. (1984). İslamiyet’ten önce Türk Kültür Tarihi I, Ankara.
- Örnek, Sedat Veyis. (1988). 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. İstanbul.
- Şişman, Bekir. (1996). İslamiyet Öncesi Türk İnanç ve Ritüellerinin Samsun ve Yöresindeki İzleri.
- Tarçın, Gülsüm. (2009). “Kayseri Üçkonak-Adana Yeniyayla Köyleri Karşılaştırmalı Halk Kül- türü Araştırması”. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karşılaştırmalı Edebiyat Anabi- lim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul
- Tezcan, Mahmut. (1996). Kültürel Antropoloji. Ankara.
- Turan, Şerafettin. (1994). Türk Kültür Tarihi. Ankara.
- Yardımcı, Mehmet. (1993). “Zara’da Halk İnançları ve İnançlara Dayalı İyileştirme Yolları”. Halkbilim ve Edebiyat Yazıları/Gelenek, Görenek ve İnanmalar. Malatya.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Nisan 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Sayı: 5 |