Öz
The problems of excessive increase in world population, decreasing natural resources and environmental pollution have been the subject of many academic studies in recent years. Environmental scientists developed the concept of "Ecological Footprint" (EF) in the early 1990s in order to measure how much of natural resources are used by humans and how much damage is done to the natural environment. Increasing people's awareness of EF is very important for the sustainability of the ecosystem. In this study, housewives were chosen as the target audience due to the importance of women in protecting the ecosystem. The sample of the study consists of 461 housewives living in four central districts of Kayseri and selected by simple random sampling method. The variables of the research are place of residence, age, education, number of children and family income level. The data was collected with the "Ecological Footprint Awareness Scale" and it was investigated whether there was a significant difference between the place where the participants lived and their demographic characteristics and EF. According to MANAVO analysis results, housewives' EF awareness levels are significant in the food sub-dimension depending on where they live. On the other hand, the awareness level has a significant difference in the food, transportation and energy sub-dimensions according to the family's income level, and in all sub-dimensions of the scale according to the age variable. As age and education level increases, environmental awareness also increases. Since the share of housing and food in environmental pollution is high and housewives are at the center of this area, increasing the awareness of housewives about their ecological footprint will make a significant contribution to reducing the ecological footprint of the society.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
1919B012204207
Kaynakça
- Akbulut, Ö. (2022). Bilimsel Araştırmalarda İstatistiksel Anlamlılığın Raporlanmasında Güncel Yaklaşımlar: Hatalar ve Doğrular, International Journal of Eastern Mediterranean Agricultural Research, 5(1): 01.-19.
- Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K., & Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 15, 1-25.
- Baabou, W., Grunewald, N., Quellet-Plamondon, C., Gressot, M.& Galli, A. (March 2017). The Ecological Footprint of Mediterranean cities: Awareness creation and policy implications, Environmental Science & POlicy, Vol. 69, 94-104.
- Çelik, Ö.M., Köksal, E., Akpınar, Ş.& Kocaadam-Bozkurt, B. Vd. (Kasım 2022). Yetişkinlerde ekolojik ayak izi farkındalığı ile sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki: Türkiye’den toplum temelli bir çalışma, Uluslararası Çevre Sağlığı Araştırmaları Dergisi, DOI: 10.1080/09603123.2022.2147906
- Çepel, N. "Elmalı sedir ormanlarının ekolojik önemi". Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University 42 (1992 ): 1-8.
- Chen, S-T. & Chang, H-T. (2016). Factors that affect the ecological footprint depending on the different income levels, AIMS Energy, 4(4): 557-573.
- Coşkun, I.Ç. & Sarıkaya, R. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi, Turkish Studies, 9(5), 1761-1787.
- Çıkrık, S. & Yel, M. (2019). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi, Turkish Studies Social Sciences, 4(6), 2999-3008.
- Demirtaş, F.& Çinici, A. (2019). Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Ekolojik Ayak İzleri ile Sürdürülebilir Çevre Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 38, 46-65.
- Econation, Household ecological footprint, https://econation.one/household-ecological-footprint/, ET: 29.10.2023.
- Fernholz, K., Howe, J. ve Bratkovich, S (2009). Comparing the Ecological Footprints of the U.S. and the E.U., Dovetail Partners, Inc. https://www.dovetailinc.org/upload/tmp/1582127288.pdf, ET: 12.11. 2023
- Fernandez, M. Cebrian, G., Regadera, E. & Fernandez, M.Y. (2020). Analysing the Relationship between University Students’ Ecological Footprint and Their Connection with Nature and Pro-Environmental Attitude, Int. J. Environ. Res. Public Health, 17(23), 8826; https://doi.org/10.3390/ijerph17238826
- Galli, A, Wiedmann, T., Ercill E., Knoblauch, D., Ewinq, B., Giuium, S., 2012. Integrating ecological, carbon and water footprint into a "Footprint Family” of indicators: definition and role in tracking human pressure on the planet. Ecological Indicators, 16, 100-112.
- Global Footprint Network, https://data.footprintnetwork.org/#/, ET: 11.11.2023
- Gurbuz, İ.B., Nesirov, E. &Ozkan, G. (2020). Investigating environmental awarness of citizens of Azerbaijan: a survey on ecological footprint, Environment, Development and Sustainability, Springer Nature B.V.
- Iwanies, J. & Curdt-Christiansen, X. L. (2020). Parents as Agents: Engaging Children in Environmental Literacy in China, Sustainability, 12(6), 6605; https://doi.org/10.3390/su12166605
- Kurtuldu, A. (2019). Ekoloji temelli eğitimlerin ortaokul öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalığına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya. Özdamar, K. (2004). Tabloların oluşturulması, güvenirlik ve soru analizi. Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi-1 (5. Baskı), Kaan Kitabevi.
Öz
Dünya nüfusunun aşırı artması, doğal kaynakların giderek azalması ve çevre kirliliği sorunları son yıllarda birçok akademik çalışmaya konu olmaktadır. Çevre bilimciler 1990’ların başlarında insanlar tarafından doğal kaynakların ne oranda kullanıldığını ve doğal çevrede yapılan tahribatın miktarını ölçmeye yarayan bir kavram olarak “Ekolojik Ayak İzi” (EAİ) kavramını geliştirmişlerdir. Bu çalışmada Kayseri’de 4 farklı ilçeden tesadüfi olarak seçilen 461 ev hanımına “Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Ölçeği” uygulanmıştır. Ev hanımlarının EAİ farkındalık düzeylerinin, ölçeğin alt boyutlarında (gıda, ulaşım, enerji, atıklar ve su tüketimi) yaş, eğitim, çocuk sayısı, gelir düzeyi, çalışma durumu ve yaşanılan ilçe değişkenlerine göre anlamlı farklılık olup olmadığı araştırılmıştır. MANOVA analiz sonuçlarına göre ilçeler arasında ev hanımlarının EAİ farkındalık düzeyleri, sadece gıda alt boyutunda yüzde 10 seviyesinde anlamlı bir farklılık göstermiştir. Diğer yandan ev hanımlarının EAİ farkındalık düzeyleri, ölçeğinin gıda, ulaşım ve enerji alt boyutlarında aile gelir seviyesine göre, ölçeğin tüm alt boyutlarında ise farklı yaş aralıklarına göre anlamlı bir farklılık göstermiştir. Çevre kirliliği içinde konut ve gıdanın payının yüksek olması ve bu çerçevede ev hanımlarının bu alanın merkezinde yer alması nedeniyle, ev hanımlarının ekolojik ayak izi farkındalığının artırılması, toplumun ekolojik ayak izinin azaltılması açısından önemli bir katkı sağlayacaktır
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
TÜBİTAK
Proje Numarası
1919B012204207
Kaynakça
- Akbulut, Ö. (2022). Bilimsel Araştırmalarda İstatistiksel Anlamlılığın Raporlanmasında Güncel Yaklaşımlar: Hatalar ve Doğrular, International Journal of Eastern Mediterranean Agricultural Research, 5(1): 01.-19.
- Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K., & Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 15, 1-25.
- Baabou, W., Grunewald, N., Quellet-Plamondon, C., Gressot, M.& Galli, A. (March 2017). The Ecological Footprint of Mediterranean cities: Awareness creation and policy implications, Environmental Science & POlicy, Vol. 69, 94-104.
- Çelik, Ö.M., Köksal, E., Akpınar, Ş.& Kocaadam-Bozkurt, B. Vd. (Kasım 2022). Yetişkinlerde ekolojik ayak izi farkındalığı ile sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki: Türkiye’den toplum temelli bir çalışma, Uluslararası Çevre Sağlığı Araştırmaları Dergisi, DOI: 10.1080/09603123.2022.2147906
- Çepel, N. "Elmalı sedir ormanlarının ekolojik önemi". Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University 42 (1992 ): 1-8.
- Chen, S-T. & Chang, H-T. (2016). Factors that affect the ecological footprint depending on the different income levels, AIMS Energy, 4(4): 557-573.
- Coşkun, I.Ç. & Sarıkaya, R. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi, Turkish Studies, 9(5), 1761-1787.
- Çıkrık, S. & Yel, M. (2019). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi, Turkish Studies Social Sciences, 4(6), 2999-3008.
- Demirtaş, F.& Çinici, A. (2019). Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Ekolojik Ayak İzleri ile Sürdürülebilir Çevre Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 38, 46-65.
- Econation, Household ecological footprint, https://econation.one/household-ecological-footprint/, ET: 29.10.2023.
- Fernholz, K., Howe, J. ve Bratkovich, S (2009). Comparing the Ecological Footprints of the U.S. and the E.U., Dovetail Partners, Inc. https://www.dovetailinc.org/upload/tmp/1582127288.pdf, ET: 12.11. 2023
- Fernandez, M. Cebrian, G., Regadera, E. & Fernandez, M.Y. (2020). Analysing the Relationship between University Students’ Ecological Footprint and Their Connection with Nature and Pro-Environmental Attitude, Int. J. Environ. Res. Public Health, 17(23), 8826; https://doi.org/10.3390/ijerph17238826
- Galli, A, Wiedmann, T., Ercill E., Knoblauch, D., Ewinq, B., Giuium, S., 2012. Integrating ecological, carbon and water footprint into a "Footprint Family” of indicators: definition and role in tracking human pressure on the planet. Ecological Indicators, 16, 100-112.
- Global Footprint Network, https://data.footprintnetwork.org/#/, ET: 11.11.2023
- Gurbuz, İ.B., Nesirov, E. &Ozkan, G. (2020). Investigating environmental awarness of citizens of Azerbaijan: a survey on ecological footprint, Environment, Development and Sustainability, Springer Nature B.V.
- Iwanies, J. & Curdt-Christiansen, X. L. (2020). Parents as Agents: Engaging Children in Environmental Literacy in China, Sustainability, 12(6), 6605; https://doi.org/10.3390/su12166605
- Kurtuldu, A. (2019). Ekoloji temelli eğitimlerin ortaokul öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalığına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya. Özdamar, K. (2004). Tabloların oluşturulması, güvenirlik ve soru analizi. Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi-1 (5. Baskı), Kaan Kitabevi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Aile ve Hanehalkı Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 1919B012204207 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 5 Mart 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 17 Sayı: 2 |
