Öz
Yaşantımızın bir parçası olan ayna, insanlık tarihi kadar eski bir geçmişe sahiptir ve tarihsel süreçte insanoğlunun hem somut anlamda hem de simgesel anlamda hep dikkatini çekmiştir. Antik kalıntılarda yapılan arkeolojik kazılar, aynanın bazı medeniyetlerde bir süs eşyası olarak bazılarında ise yeniden dünyaya gelebilmek için kullanılacak bir nesne olarak mezarlarda ölünün yanına bırakıldığını göstermiştir. Aynaya yüklenen bu simgesel anlam nedeniyle de ayna; tarih, kültür, mitler ve edebiyat için zengin bir kaynak oluşturmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmanın konusunu Türk Edebiyatı’ndan Murathan Mungan’ın Aynalı Pastane, İngiliz Edebiyatı’ndan Angela Carter’ın FleshandMirror adlı anlatısı ve Arap Edebiyatı’ndan JabraIbrahimJabra’nınTheJournals of Sarab Affanadlı anlatısında aynanın arketip ve simge olarak kullanımı oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda, üç farklı edebiyata ve kültüre ait olan Aynalı Pastane, FleshandMirror ve TheJournals of Sarab Affan kurgularında Jung’un yapmış olduğu arketipsel ayrımlardan persona, self, gölge, animus, anne ve yaşlı bilge arketipi hepsinde bütünüyle açığa çıkmasa da ayna, geçmişten gelen arketipsel yapıların temsil edildiği nesne olmuştur. Ele alınan anlatılarda aynanın aynı zamanda simgesel bağlamda da kullanıldığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Ayna arketip simge Murathan Mungan Angela carter Jabra Ibrahım Jabra Karşılaştırmalı edebiyat
Kaynakça
- Balkaya, Adem (2014). “Halk Anlatılarında Kuyunun İşlevselliği Üzerine Bir Okuma”. Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, Yaz 2014, Sayı 102, 53-64.
- Beydili, Celal (2005). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Kitap- Yayın.
- Carter, Angela (1995). BurningYourBoatsCollectedShortStories. Londra: Vintage.
- Carroll, Lewis (2011). Alice Harikalar Diyarında. Çeviren: Sinan Ezber, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Eagleton, Terry (2017). Edebiyat Kuramı. Çeviren: Tuncay Birkan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Eco, Umberto (2016). Ortaçağı Düşlemek. Çeviren: Şadan Karadeniz, İstanbul: Can Yayınları.
- Felskı, Rita (2013). Edebiyat Ne İşe Yarar?.Çeviren: Emine Ayhan, İstanbul: Metis Yayınları.
- Fordham, Frieda (2015). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. Çeviren: Aslan Yalçıner, İstanbul: Say Yayınları.
- Gardın, Nanon, vd. Larousse Semboller Sözlüğü (2014). Çeviren: Beyza Akşit, İstanbul: Bilgi Kültür Sanat Yayınları.
- Jabra, IbrahimJabra (2007). TheJournals of Sarab Affan. New York: Syracuse UniversityPress.
- Jung, Carl Gustav (2015). Dört Arketip. Çeviren: Zehra Aksu Yılmazer, İstanbul: Metis Yayınları.
- İşeri, Kamil (2017). Sözden Yazıya Dilden Gelen Metin. Ankara: Pegem Akademi.
- İşler, Ertuğrul (2004). AndreGide’i Mitlerle Okumak.Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kanter, Beyhan (2019). Kurmaca Bedenler.İstanbul: Kesit Yayınları.
- Kara, Zülküf (2011). “Beden Sosyolojisinden Ölüm Sosyolojisine: İnterDisipliner Bir Yaklaşım”, edt. Kadir Canatan, Beden Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul, ss. 23-43. Levı-Strauss, Claude (2013). Mit ve Anlam. Çeviren: Gökhan Yavuz Demir, İstanbul: İthaki Yayınları.
- Mungan, Murathan (2010). Üç Aynalı Kırk Oda. İstanbul: Metis Yayınları.
- Nıetzsche, Friedrich (2011). Tragedyanın Doğuşu. Çeviren: Mustafa Tüzel, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Paglıa, Camille (2014). Cinsel Kimlikler Neferti’denEmilyDickinson’a Sanat ve Dekadans. Çeviren: Didem Atay, AnahidHazaryan, Ankara: Epos Yayınları.
- Sezer, Melek Özlem (2010). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
- Stevens Anthony (1999). Jung. Çeviren: Ayda Çayır, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- (https://www.ppd.com.tr/unutkanlik-ve-fuj/) (Erişim Tarihi:04.05.2019).
Öz
Mirror, which is a part of our life, has a history as old as humanhistoryand has alwaysattractedtheattention of humansboth in concreteandsymbolicterms in thehistoricalprocess. Archaeologicalexcavations of ancientruinshaveshownthatthemirrorwasleft as an ornament in somecivilizations, whereas in someothers it waslefttothedead in thetombs as an objectto be reborn. Themirror is a richresourceforhistory, culture, mythsandliteratureduetoitssymbolicmeaning. Inthestudy; Murathan Mungan'snarrative of Aynalı PastanefromTurkishLiterature, Angela Carter’snarrative of FleshandMirrorfrom English Literature, andJabraIbrahimJabra'snarrative of TheJournals of Sarab AffanfromArabicLiteraturehavebeenexaminedfortheaspects of mirror in differentliteraturesbyexaminingitsuse as an archetypeandsymbol.
As a result of thestudy; eventhough “persona, self, shadow, animus, motherandoldwisearchetypes” of Jung'sarchetypaldistinctionshave not completelybeenrevealed in Aynalı Pastane, FleshandMirror, andTheJournals of Sarab Affan whichare of threedifferentliteratureandculture, themirror has beentheobjecttowhicharchetypalstructuresfromthepasthavebeenrepresented.
Anahtar Kelimeler
Mirror, archetype symbol Murathan Mungan Angela Carter Jabra Ibrahim Jabra comparative literature.
Kaynakça
- Balkaya, Adem (2014). “Halk Anlatılarında Kuyunun İşlevselliği Üzerine Bir Okuma”. Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, Yaz 2014, Sayı 102, 53-64.
- Beydili, Celal (2005). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Kitap- Yayın.
- Carter, Angela (1995). BurningYourBoatsCollectedShortStories. Londra: Vintage.
- Carroll, Lewis (2011). Alice Harikalar Diyarında. Çeviren: Sinan Ezber, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Eagleton, Terry (2017). Edebiyat Kuramı. Çeviren: Tuncay Birkan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Eco, Umberto (2016). Ortaçağı Düşlemek. Çeviren: Şadan Karadeniz, İstanbul: Can Yayınları.
- Felskı, Rita (2013). Edebiyat Ne İşe Yarar?.Çeviren: Emine Ayhan, İstanbul: Metis Yayınları.
- Fordham, Frieda (2015). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. Çeviren: Aslan Yalçıner, İstanbul: Say Yayınları.
- Gardın, Nanon, vd. Larousse Semboller Sözlüğü (2014). Çeviren: Beyza Akşit, İstanbul: Bilgi Kültür Sanat Yayınları.
- Jabra, IbrahimJabra (2007). TheJournals of Sarab Affan. New York: Syracuse UniversityPress.
- Jung, Carl Gustav (2015). Dört Arketip. Çeviren: Zehra Aksu Yılmazer, İstanbul: Metis Yayınları.
- İşeri, Kamil (2017). Sözden Yazıya Dilden Gelen Metin. Ankara: Pegem Akademi.
- İşler, Ertuğrul (2004). AndreGide’i Mitlerle Okumak.Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kanter, Beyhan (2019). Kurmaca Bedenler.İstanbul: Kesit Yayınları.
- Kara, Zülküf (2011). “Beden Sosyolojisinden Ölüm Sosyolojisine: İnterDisipliner Bir Yaklaşım”, edt. Kadir Canatan, Beden Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul, ss. 23-43. Levı-Strauss, Claude (2013). Mit ve Anlam. Çeviren: Gökhan Yavuz Demir, İstanbul: İthaki Yayınları.
- Mungan, Murathan (2010). Üç Aynalı Kırk Oda. İstanbul: Metis Yayınları.
- Nıetzsche, Friedrich (2011). Tragedyanın Doğuşu. Çeviren: Mustafa Tüzel, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Paglıa, Camille (2014). Cinsel Kimlikler Neferti’denEmilyDickinson’a Sanat ve Dekadans. Çeviren: Didem Atay, AnahidHazaryan, Ankara: Epos Yayınları.
- Sezer, Melek Özlem (2010). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
- Stevens Anthony (1999). Jung. Çeviren: Ayda Çayır, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- (https://www.ppd.com.tr/unutkanlik-ve-fuj/) (Erişim Tarihi:04.05.2019).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALELERİ (TÜRKÇE ) |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Temmuz 2020 |
| Kabul Tarihi | 18 Aralık 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 5 Sayı: 2 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.