Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

Abstract

Batılı seyyahların Doğu’ya gerçekleştirdikleri gezilerden hareketle kaleme aldıkları gezi yazılarında, birçok medeniyete beşiklik etmiş İstanbul yer almakta, bu medeniyetlerden geriye kalan miras kültürel dokusuyla ortaya konmaktadır. Şehrin mimarisiyle birlikte dönemin aile yaşantısını da sunan bu eserler seyyahların gözünden Osmanlı Türkleri hakkında bilgiler vermektedir. Bu eserlerden biri de 19. yüzyıl ortalarında Fransız seyyahlardan olan, her ikisi de aynı zamanda gazeteci, yazar ve tarihçi unvanlarını taşıyan Joseph-François Michaud ve Jean-Joseph-François Poujoulat’nın kaleme aldıkları İmparatorluklar Şehri İstanbul 1830 adlı eserdir. Yazarlar seyahatnamede Osmanlı toplumunu ve aile yapısını anlatırlar. İstanbul’a dışarıdan bakışı temsil eden Michaud ve Poujoulat’nın birlikte yazdıkları bu eserde, “Türk evleri” başlığı altında Osmanlı ev mimarisi yer alırken, ev olgusunun Türk aile kültüründeki öneminden bahsedilir. Türk kültürünün tarihsel köklerine değinilir. Eskiden göçebe biçimde yaşam süren Türk toplumunun yerleşik yaşama geçtikten sonra inşa ettikleri evlerin zamanın koşullarıyla oluşturulduğu vurgulansa da evlerindeki kültürel yaşam pratiklerinin eskiyi yansıttığı, göçebeliğin izlerinin mekânsal alanlarda sürdürüldüğü dile getirilir. Betimleyici ve sosyolojik yöntemle ele alınacak bu çalışmada Osmanlıların hayata bakışlarının yaşam biçimleriyle paralellik oluşturduğu, evlerini de buna göre şekillendirdikleri, mahremiyete önem verişin Müslümanlık anlayışıyla biçimlendiği toplumsal yapı ortaya konulacaktır.