Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

Öz

Anadolu’da kurulan diğer Türk beylikleri gibi Danişmendlilerin de bu toprakların Türkleşmesi ve İslâmlaşmasında, Türk kültür ve  medeniyetinin yapılanmasında önemli bir katkı sağladığı inkar edilemez. Türklerin Anadolu’ya girmesinden kısa bir süre sonra başlayan Haçlı Seferleri ile yalnız, Danişmendliler değil Anadolu’daki diğer Türk devlet ve beylikleri de uzun bir süre meşgul olmuşlardır. 1096 yılında Bizans’ın Avrupa’yı harekete geçirmesiyle başlayan Haçlı seferleri Anadolu’da beyliklerin ittifakını sağlayarak millî birliği uyandırmıştır. Danişmendliler gibi diğer beyliklerde güçleri nispetinde bu seferlere iştirak etmiş olmalılar. Haçlı seferleri sırasında, Danişmendliler ile Türkiye Selçukluları arasında husumetler varken dahi müttefik olarak düşmana karşı birliktelik sağlamışlardır. Çünkü Haçlılar yalnız Danişmendli yahut Selçuklu illerini değil, tüm Anadolu’yu tehdit ediyorlardı. İkinci bir etken de bu savaşlar nihâyette bir din savaşı hüviyetinde idi. Anadolu’daki Müslümanların topyekûn birliktelik oluşturmaması yine mümkün değildi. Danişmendliler, Anadolu’ya gelen Türk beylerinin Malazgirt Zaferi sonrasında Bizans İmparatorluğu’na karşı yürüttükleri fetih siyasetinin önemli parçası olmuşlardır. Bu beyliklerden  Danişmendliler ve Mengücekliler birbirleriyle komşu iki beylikti. Danişmendliler ile Mengücekliler arasında her ne kadar kökten gelen bir akrabalığa dair bilgi bulunmasa da akrabalık derecesinde bir ilişkinin var olduğu görülmektedir. Her ne kadar kaynaklar bunların  ilişkilerini günümüze aktarmamış olsa da birbirleriyle komşu olmaktan doğan, dostça yahut düşmanca ilişkinin olmaması mümkün değildir.