Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

Öz

İnsan, toplumsal düzenin kendisini yok etmeye çalıştığını hissettiğinde, kendi iç dünyasında bu düzene karşı bir başkaldırı yaşar. Kişi kimliğini yitirerek, kalabalık bir toplumda kendi yalnızlığını yaşamaya başlar. Varoluşçu felsefenin etkisindeki Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar ve Albert Camus’nün Yabancı romanlarında, Selim ve Meursault, kendilerini anlamsız bir kuşatılmışlık içinde hissederler. Yalnızlık ve çevreyle uyuşmazlık kahramanların yaşantısında önemli yer tutar. Toplumdaki insanların nefretlerini haykırdıkları bir ortamda bulunmak, onları bunaltır. Bu yaşantıyı sürdürmenin anlamsızlığı içinde, kahramanların suskunlukları ve yalnızlığı seçmeleri, bu dünyaya karşı aldıkları bir tavırdır. Atay ve Camus, çağın insanını etkileyen sorunları, klasik roman tekniği dışında bir roman tekniği ile dile getirmişlerdir. Tutunamayanlar, Turgut’un Selim’in intihar haberini almasıyla, Yabancı, Meursault’nun annesinin o gün öldüğünü söylemesiyle başlar. Yaşadıkları çevre artık onlara uygun değildir. Hayatın anlamsızlığı meydana çıkınca Selim intihar eder, Meursault kendini ölüme sürükleyen dava sürecinde, anlaşılamadığı için kendini savunma gayreti içine girmez. Atay’ın romanında, Selim’in bilinçaltı, Doğu ve Batı’nın kültürel kargaşasıyla doludur ve bu kargaşa bir dramla, intiharla sonuçlanır. Camus’nün kahramanı Meursault, kumsalda Arabı niye öldürdüğünün farkında bile değildir. Mahkeme sürecinde kendini savunmaz, ölüme mahkûm edilişini olağan bir süreç gibi karşılar. Meursault, kendisini mahkûm edenler tarafından, Arabı öldürdüğü için değil de, sanki annesinin ölümündeki ilgisizliğinden dolayı suçlu olarak yargılanmıştır. Atay ve Camus, modern şehir yaşantısı içinde, kahramanların yaşadığı yalnızlığı, kalıplaşmış düşüncelere tutunamayan, yabancılaşan bireylerin duygu ve düşüncelerini birey merkezli bakış açısı ile gözler önüne sererler.