Öz
Our world has undergone a radical change for the past
half-century. This change especially taken form with progresses in the field of
information and communication technologies has also affected meaning and
importance of information. Following the dark middle ages, information, which
was defined as “potency” by Bacon, has gone far beyond that definition today
and become a phenomenon directly affecting, changing human life and social
structures. The information phenomenon is what guides the new social structure
by affecting all areas of social life, shaping technology and adapting into
production, having patents and what make them the most advantageous individuals
and societies of this century.
Advancing cumulatively with the course of human history,
information is defined as the most valuable treasure today, and it forms the
basis of information culture that is based on developments in computer and
communication technologies. Information is no longer a skill but has become a
capital tool.
Humanity,
which historically has reached to the Industrial Society stage after passing
through the phases of Hunter-Gatherer and Agricultural Societies, goes through
a new stage of social change. The institutions and rules of the Information Society are shaped on the
institutions and rules of the Industrial Society, and accordingly a new human
type called "homo technologicus" (technological man) replaces the
human type called "homo economicus" (economic man) in industrial
societies.
Today, computers, Internet and communication technologies
are becoming rapidly widespread at the global level, interest in
knowledge-intensive products and services is increasing with each passing day,
and information-based economies and networks become widespread. The aim of this
study is to focus on the relationship between information and society and to
discuss in the light of national and international data how the change in
nature of information and, accordingly, advancements in computer and
communications technologies affect today’s social structures in a
socio-economic sense and how they shape new human type
(homo technologicus).
Anahtar Kelimeler
Information Informatics Information and Communication Technologies Information Society
Kaynakça
- Akyıldız, Hüseyin (2008).Tartışılan Boyutlarıyla Homo Economicus. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi. (13) 2. S:29-40.
- Aydın, Mustafa (2016). Bilgi Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap.
- Bell, Daniel (1973). The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting New York: Published by Basic Books.
- Castells Manuel (2005). The Network Society: From Knowledge to Policy. (Edited by: M. Castells and G. Cardoso). Washington, DC: Johns Hopkins Center for Transatlantic Relations, Pp:3-23.
- Cevizci, Ahmet (1996). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Ekin Yayınları.
- Cevizci, Ahmet (2011). Thales’ten Baudrillard’a Felsefe Tarihi. 3. Baskı. İstanbul: Say Yayınları.
- Çukurçayır Akif, Çelebi Esra (2009). Bilgi Toplumu ve E-Devletleşme Sürecinde Türkiye. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. (5) 9 s:59-82.
- Dixon, Patrick (2010). 21. Yüzyıl Öngörüleri Gelecek 100 Yıl. 2. Baskı. İstanbul: Neden Kitap.
- Dura Cihan, Atik Hayriye (2002). Bilgi Toplumu Bilgi Ekonomisi ve Türkiye. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Durucker, Peter Ferdinand (1993). Post- Capitalist Society. New York: HarperCollins Publishers.
- Erkan, Hüsnü (2000). Bilgi Uygarlığı İçin Yeniden Yapılanma. Ankara: İmge Kitabevi.
- Fındıkçı, İlhami (1996). Bilgi Toplumunda Yöneticilerde Kendini Geliştirme. İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
- Geray, Haluk (1997). İletişim, Bilgi Toplumu ve Küreselleşme. (Yay. Haz: I. Kansu).
- Emperysalizmin Yeni Masalı: Küreselleşme. (34-45). Ankara: İmge Yayınları.
- Giddens, Anthony (1994). Modernliğin Sonuçları. Çev: E. Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Gözgü Fahriye, Mutioğlu Halil (2012). Toplumun Değişen Yüzü: Bilgi Toplumu ve Bilişim Kültürü. Journal of Life Sciences. (1) 1. s.465-476.
- Koza, Metin (2011). Bilgi Yönetimi. İstanbul: Kum Saati Yayınları.
- Köksal, Aydın (2012). Bilişim Devriminde Türkiye 1971-2011-2051. Türkiye Bilişim Derneği 40. Yıl Armağanı. Ankara: Ayrıntı Basımevi.
- Maillet, Jean (1983). 18. Yüzyıldan bugüne İktisadi Olayların Evrimi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Nair, Güney (1998). Bilişim Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansı ve Sergisi. Ankara: Türkiye Bilişim Derneği-Orta Doğu Teknik Üniversitesi. S:89-106.
- Nair, Güney (2008). Bilgi Toplumu ve Türkiye. İstanbul: Gündoğan Yayınları.
- Nair, Güney (2009). Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna, Homo Economicus’tan Homo Technologicus’a. VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi. 309-328.
- Naisbitt John, Aburdene Patricia (1990).Megatrends 2000 Büyük Yönelimler. İstanbul: Form Yayınları.
- Nyborg, Karine (2000). Homo Economicus and Homo Politicus: interpretation and aggregation of environmental values. Journal of Economic Behavior & Organization, Vol. 42, Oslo, pp. 305–322. https://doi.org/10.1016/S0167-2681(00)00091-3
- OECD (1996), The New Economy. Paris: Beyond the Hype.
- Öğüt, Adem (2001).Bilgi Çağında Yönetim. Ankara: Nobel Yayınları.
- Russell, Bertrand (1983). Batı Felsefesi Tarihi. İstanbul: Say Kitap Pazarlama.
- Sezal, İhsan (1991) Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Şaf, M. Yaşar (2015). Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörünün Makroekonomik Etkileri: Uluslar arası Karşılaştırma ve Türkiye Değerlendirmesi. Uzmanlık Tezi. Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı. Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı Yayınları.
- Tezcan, Mahmut (1990). “Bilgi Toplumu ya da Sanayi Sonrası Toplumun Sosyolojik Nitelikleri”. Milli Kültür Dergisi. S. 76.
- T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018. Ankara: t.c. Kalkınma Bakanlığı Yayını.
- T. C. Kalkınma Bakanlığı (2015). 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı. Ankara: Bilgi Toplumu Dairesi Yayını.
- Türk Dil Kurumu (2010). Türkçe Sözlük. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye İstatistik Kurumu (2016). Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması 2015.18 Kasım 2016 tarihli haber bülteni. Sayı:21782.
- Türkiye İstatistik Kurumu (2016). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Araştırması. 18 Kasım 2016 tarihli haber bülteni. Sayı:21779.
- Wallerstein, Immanuel Maurice (2000). Bildiğimiz Dünyanın Sonu. Çev: T. Birkan. İstanbul: Metis Yayınları.
- Yeşilorman Mehtap, Koç Firdevs (2014). “Bilgi Toplumunun Teknolojik Temelleri Üzerine Eleştirel Bir Bakış”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24 (1):117-133.
Öz
Son
yarım yüzyıldır dünyamız köklü bir değişimden geçmektedir. Özellikle bilgi ve
iletişim teknolojileri alanında yaşanan ilerlemelerle şekillenen bu değişim,
bilginin anlam ve önemini de etkilemiştir. Karanlık ortaçağ sonrasında,
Bacon’un “kudret” olarak tanımladığı bilgi, günümüzde bunun çok ötesine geçmiş,
insan yaşamını ve toplumsal yapıları doğrudan etkileyen, değiştiren bir olgu
haline gelmiştir. Yüzyılımızın en avantajlı bireyleri ve toplumları, patentine
sahip olunan, üretime uyarlanabilen, teknolojiyi şekillendiren ve toplumsal
yaşamın her alanını etkileyerek, yeni toplumsal yapıya yön veren bilgi
olgusudur.
İnsanlık tarihiyle beraber birikimli olarak ilerleyen bilgi
günümüzün en değerli hazinesi olarak tanımlanmakta ve temelinde bilgisayar ve
iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin yer aldığı bilişim kültürüne kaynaklık
etmektedir. Bilgi artık beceri (techne) olmaktan çıkmış, sermaye aracı
olmuştur.
Tarihsel olarak Avcı-Toplayıcı Toplum, Tarım
Toplumu aşamalarından sonra Sanayi Toplumu aşamasına ulaşan insanlık, yeni bir
toplumsal değişim aşamasındadır. Sanayi Toplumu’nun kurum ve kuralları üzerinde
Bilgi Toplumu’nun kurum ve kuralları şekillenmekte, buna bağlı olarak Sanayi
toplumlarında “homo economicus” olarak adlandırılan insan tipinin yerini “homo
technologicus” (Teknolojik insan) almaktadır.
Günümüzde bilgisayar, internet ve iletişim teknolojileri
küresel düzeyde hızla yaygınlaşmakta, bilgi yoğun ürünlere ve hizmetlere ilgi
her geçen gün artmakta, bilgi tabanlı ekonomiler ve ağlar yaygınlaşmaktadır. Bu
çalışmanın amacı; bilgi ve toplum arasındaki karşılıklı ilişkiyi merkeze
alarak, bilginin doğasında yaşanan değişimin ve buna bağlı olarak bilgisayar ve
iletişim teknolojilerinde görülen ilerlemelerin günümüz toplumsal yapılarını sosyo-ekonomik
anlamda nasıl etkilediğini ve yeni insan tipini (homo technologicus) nasıl şekillendirdiğini
ulusal ve uluslar arası veriler ışığında tartışmaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyıldız, Hüseyin (2008).Tartışılan Boyutlarıyla Homo Economicus. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi. (13) 2. S:29-40.
- Aydın, Mustafa (2016). Bilgi Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap.
- Bell, Daniel (1973). The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting New York: Published by Basic Books.
- Castells Manuel (2005). The Network Society: From Knowledge to Policy. (Edited by: M. Castells and G. Cardoso). Washington, DC: Johns Hopkins Center for Transatlantic Relations, Pp:3-23.
- Cevizci, Ahmet (1996). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Ekin Yayınları.
- Cevizci, Ahmet (2011). Thales’ten Baudrillard’a Felsefe Tarihi. 3. Baskı. İstanbul: Say Yayınları.
- Çukurçayır Akif, Çelebi Esra (2009). Bilgi Toplumu ve E-Devletleşme Sürecinde Türkiye. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. (5) 9 s:59-82.
- Dixon, Patrick (2010). 21. Yüzyıl Öngörüleri Gelecek 100 Yıl. 2. Baskı. İstanbul: Neden Kitap.
- Dura Cihan, Atik Hayriye (2002). Bilgi Toplumu Bilgi Ekonomisi ve Türkiye. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Durucker, Peter Ferdinand (1993). Post- Capitalist Society. New York: HarperCollins Publishers.
- Erkan, Hüsnü (2000). Bilgi Uygarlığı İçin Yeniden Yapılanma. Ankara: İmge Kitabevi.
- Fındıkçı, İlhami (1996). Bilgi Toplumunda Yöneticilerde Kendini Geliştirme. İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
- Geray, Haluk (1997). İletişim, Bilgi Toplumu ve Küreselleşme. (Yay. Haz: I. Kansu).
- Emperysalizmin Yeni Masalı: Küreselleşme. (34-45). Ankara: İmge Yayınları.
- Giddens, Anthony (1994). Modernliğin Sonuçları. Çev: E. Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Gözgü Fahriye, Mutioğlu Halil (2012). Toplumun Değişen Yüzü: Bilgi Toplumu ve Bilişim Kültürü. Journal of Life Sciences. (1) 1. s.465-476.
- Koza, Metin (2011). Bilgi Yönetimi. İstanbul: Kum Saati Yayınları.
- Köksal, Aydın (2012). Bilişim Devriminde Türkiye 1971-2011-2051. Türkiye Bilişim Derneği 40. Yıl Armağanı. Ankara: Ayrıntı Basımevi.
- Maillet, Jean (1983). 18. Yüzyıldan bugüne İktisadi Olayların Evrimi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Nair, Güney (1998). Bilişim Teknolojileri Işığında Eğitim Konferansı ve Sergisi. Ankara: Türkiye Bilişim Derneği-Orta Doğu Teknik Üniversitesi. S:89-106.
- Nair, Güney (2008). Bilgi Toplumu ve Türkiye. İstanbul: Gündoğan Yayınları.
- Nair, Güney (2009). Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna, Homo Economicus’tan Homo Technologicus’a. VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi. 309-328.
- Naisbitt John, Aburdene Patricia (1990).Megatrends 2000 Büyük Yönelimler. İstanbul: Form Yayınları.
- Nyborg, Karine (2000). Homo Economicus and Homo Politicus: interpretation and aggregation of environmental values. Journal of Economic Behavior & Organization, Vol. 42, Oslo, pp. 305–322. https://doi.org/10.1016/S0167-2681(00)00091-3
- OECD (1996), The New Economy. Paris: Beyond the Hype.
- Öğüt, Adem (2001).Bilgi Çağında Yönetim. Ankara: Nobel Yayınları.
- Russell, Bertrand (1983). Batı Felsefesi Tarihi. İstanbul: Say Kitap Pazarlama.
- Sezal, İhsan (1991) Sosyal Bilimlerde Temel Kavramlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Şaf, M. Yaşar (2015). Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörünün Makroekonomik Etkileri: Uluslar arası Karşılaştırma ve Türkiye Değerlendirmesi. Uzmanlık Tezi. Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı. Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı Yayınları.
- Tezcan, Mahmut (1990). “Bilgi Toplumu ya da Sanayi Sonrası Toplumun Sosyolojik Nitelikleri”. Milli Kültür Dergisi. S. 76.
- T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018. Ankara: t.c. Kalkınma Bakanlığı Yayını.
- T. C. Kalkınma Bakanlığı (2015). 2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı. Ankara: Bilgi Toplumu Dairesi Yayını.
- Türk Dil Kurumu (2010). Türkçe Sözlük. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türkiye İstatistik Kurumu (2016). Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması 2015.18 Kasım 2016 tarihli haber bülteni. Sayı:21782.
- Türkiye İstatistik Kurumu (2016). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Araştırması. 18 Kasım 2016 tarihli haber bülteni. Sayı:21779.
- Wallerstein, Immanuel Maurice (2000). Bildiğimiz Dünyanın Sonu. Çev: T. Birkan. İstanbul: Metis Yayınları.
- Yeşilorman Mehtap, Koç Firdevs (2014). “Bilgi Toplumunun Teknolojik Temelleri Üzerine Eleştirel Bir Bakış”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24 (1):117-133.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Haziran 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 42 Sayı: 1 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.