Devlet ve Özel İlköğretim Okullarında Yöneticilerin Öğretimin Denetimi Görevlerini

İhsan Topcu

Devlet ve Özel İlköğretim Okullarında Yöneticilerin Öğretimin Denetimi Görevlerini Yerine Getirme Biçimleri

Yıl 2010, Cilt: 34 Sayı: 2, 31 - 39, 13.01.2011

Öz

Eğitimin amaca ulaşmasında planlı etkinliklerin, yani programın önemli bir yere sahip olduğu herkes tarafından kabul edilir. Programın ne düzeyde yerine getirildiğini değerlendirmek bakımından, eğitimsel rehberlik ve denetim ayrı bir öneme sahiptir. Bu çalışma, özel ve devlet okullarında çalışan yöneticiler ile öğretmenlerin bu konudaki düşüncelerini, ders içi ve ders dışı denetimimin okul yöneticileri tarafından nasıl gerçekleştirdiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, okul yöneticilerinin yapması gereken uygulamalar, öğretmenlerin ve yöneticilerin düşüncelerine göre belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel yöntem kullanılarak veriler elde edilmiştir. Bu amaçla Sivas İl Merkezinde bulunan birisi özel, diğeri devlet olmak üzere, iki ilköğretim okulu araştırmaya örneklem olarak seçilmiştir. Seçilen okullarda yapılan gözlem, görüşme ve doküman incelemesi ile elde edilen veriler nitel veri analizi tekniklerine göre analiz edilip, değerlendirilmiştir.

Anahtar Sözcükler: öğretim, öğretimin denetimi, yönetici denetimi, etkili denetim.

Supervisory and Evaluationary Styles of School Administrators in Turkish State and Primary Schools

Teaching and learning activities in the classroom are considered as the most important part of the educational process. These activities influence both instructional quality and student success. Supervision of instructional activities in school environment is necessary for development and school effectiveness. Recent studies have showed that instructional supervision is greatly associated with school improvement. Instructional supervision and evaluation of teachers by their principals may be more fruitful and close the gap of supervision process realized by inspectors. From this point of view, this study tries to find out the ways of principals' supervision in primary schools in the Sivas city center. Two schools - one private and one state- were selected for the study. The subjects are the administrators and teachers of those schools Data were collected in 2008-09 Academic Year, Fall Term, through qualitative research techniques; interviews, observation and document analysis. Descriptive and content analysis techniques were used to analyze the data gathered. Administrators in effective schools understand that the key determinant of student learning is quality instruction and they are committed to developing an exceptional staff who can make a difference in students' success. For over 30 years, studies on educational supervision process in Turkey have proven that traditional inspection applications lack effectiveness and are inadequate in terms of teaching learning activities. Thus, supervision and evaluations of classroom activities had no real impact on teaching and learning outcomes in Turkish Educational System. Findings showed that administrations in both schools preferred similar instructional supervisory activities. However, it seems that the private school had some extra forms and evaluation procedures of teaching and learning activities in the school environment. Subjects also expressed that supervisory problems of Turkish Education System still remained in most state schools because of political effects on promotions and designations.

Keywords: supervision, instructional supervision, effective supervision, supervisory leadership.

Anahtar Kelimeler

denetim, yönetimsel denetim, yönetici denetimi

Kaynakça

Acar, U. (2009).Yönetici ve öğretmenlere göre türk ve alman (krv eyaleti) okul müdürlerinin ders denetimi uygulaması. Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Allemann, J. (2006). Links between teacher evaluation / supervision and student achievement: A case study of a successful urban elementary school. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Southern
California, Califonia. Alig-Mielcarek, J. and Hoy, W. (2004). Instructional leadership in IA245-Miskel (pp. 29-52).
Astor, E. K. (2005). A case study of instructional supervision, including teacher evaluation and the impact on teacher practice. Unpublished
Doctoral Dissertation, University of Southern California, Califonia: Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Pegem.
Ateş, F. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin denetim sürecinden beklentileri ve bunların gerçekleşme düzeyleri. Yayınlanmamış
Yükseklisan Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya. Bakır, Ü. (2007). İlköğretim okul yöneticilerinin değerlendirme rollerine ilişkin öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Başar, H. (1993). Eğitim denetçisi. Ankara: Pegem.
Burgaz, B. (1995). İlköğretim Kurumlarının Denetiminde Yeterince
Yerine Getirilmediği Görülen Bazı Denetim Rolleri ve Nedenleri. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 127-134. Bursalıoğlu, Z. (1981). İlköğretmen okulu müdürlerinin yeterliliklerine ilişkin bir araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Yayınları.
Büyükışık, M. (1989). İlköğretim denetçilerinin rehberlik etkinliklerinin gerçekleşme düzeyleri –Ankara ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Ceylan, M. (2009). Okul yöneticilerinin okul geliştirme danışmanlık hizmetine ilişkin görüşleri (Eskişehir ili örneği). Yayımlanmamış
Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Clarke, A. and Collins, J. (2004). Glickman’s supervisory belief inventory: A cautionary note. Journal of Curriculum and Supervision, (1), 76-87.
Collins, A. (1999). A case study of instructional supervision at a private secondary school. Unpublished Doctoral Dissertation, METU, Ankara.
Collins, A. (2004). Teacher performance evaluation: A stressful experience from a private secondary school. Educational Research, (1), 43-54.
Creswell, J. (2005). Educational research. New Jersey: Pearson Education Inc.
Dönmez, B.(2002). Müfettiş, okul yönetici ve öğretmen algılarına göre ilköğretim yöneticilerinin yeterlilikleri. Eğitim Yönetimi Dergisi, 29, 45.
Erdem, A.R. (2006). Öğretimin denetiminde yeni bakış açısı: ‘sürekli geliştirme’ temeline dayalı öğretimin denetimi. Selçuk Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 275–294. Erol, S. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin denetim sürecinde ilköğretim müfettişlerinden beklentileri. Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya. Ewington, J. et. al. (2008). Successful school principalship in small schools. Journal of Educational Administration, 46(5), 545-561.
Glanz, J. (1994). History of educational supervision. Paper presentation before the Council of Professors of Instructional Supervision. Chicago.
Glickman, C., Gordon, S. and Ross-Gordon, J. (2007). Supervision and instructional leadership - A developmental approach. Pearson Education Inc.
Goldenberg, C. (2004). Successful school change. New York: Teachers College Press.
Gökce, F. (1994). Eğitimde denetimin amaç ve ilkeleri. Hacettepe
Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 73-78. Gönülaçar, Ş. (2007). İç Denetimde Hedefler Ve Beklentiler. Mali Hukuk Dergisi, 130, 1–21.
Gültekin, A. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenleri etkileme davranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe
Üniversitesi, İstanbul. Hoy, W. K. and Forsyth, P. (2004). Effective supervision: Theory into practice. E-book.
Huges, L. (2005). Current issues in school leadership. New Jersey:
Lawrence Erlbaum Associate Inc. Kapusuzoğlu, Ş. (2004). Okula dayalı yönetimde denetim sisteminin işlevselliği ve katkısının değerlendirilmesi. XIII. Ulusal Eğitim
Bilimleri Kurultayı (6-9 Temmuz), Malatya: İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi. Karadağ, N. (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin etkili okul bağlamında olası bir okul merkezli yönetim uygulamasına ilişkin rol ve sorumluluk algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep. Karasar, N. (2006), Bilimsel araştırma yöntemleri (16. Baskı). Ankara: Nobel.
Kaya, Y. K. (1993). Eğitim yönetimi. Ankara: Bilim Yayınları.
Kochan, S. (2007). Evolution of school performance research in the usa: from school effectiveness to school accountability and back.
International Handbook of School Effectiveness and Improvement. (pp. 485-502). Kovats, S. M. (2006). The impact of the teacher evaluation process on teacher practice and student achievement in an urban school: A case study. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Southern
California, Califonia. Lunenburg, F. and Irby, B. (2011). instructional strategies to facilitate learning. The International Journal of Educational Leadership Preparation, 6(1), 20-21.
Maden, A. (2008). Mesleki eğitimdeki müdürlerin denetleme ve değerlendirme yetkilerini kullanmadaki yeterlilikleri. Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul. MEB. (2003). Erişim Tarihi: 04.12.2008, http://www.sj.k12.tr/html/tebligler_dergisi/2508.pdf.
MEB. (2006). Okulda performans yönetimi modeli. Ankara: Eğitimi
Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı. Oral, Ş. (2005). İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle
Üniversitesi, Diyarbakır. Özmen, F. ve Batmaz, C. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin öğretmen denetimindeki etkililikleri- hizmet yılı ve görev türü değişkenine göre öğretmen görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2, 102-120.
Öztürk ve Gök (2010). İlköğretim okulu müdürlerinin kurum denetiminde karşılaştıkları sorunlar. International Conference on New
Trends in Education and Their Implications. 11-13 November, 2010 Antalya.
Range, Bret. (2010). Instructional supervision: The principal's role in modeling professional development standard. The International
Journal of Educational Leadership Preparation, 5(4), 1-4. Sağlam, B. (2002). İlköğretim okullarında öğretim denetimine ilişkin öğretmen, müdür ve denetmen görüşleri. Yayımlanmamış Doktora
Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Sarı, M. (2007). Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program: düşük ve yüksek “okul yaşam kalitesi”ne sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi,
Çukurova Üniversitesi, Adana. Sergiovanni, T. (2006). The principalship. (5th Edition). Pearson Education Inc.
Yavuz, M. (2006). İlköğretim okul müdürlerinden beklenen roller ve karşılanma düzeyleri. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı, 16, 657-670.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin.
Ünal, A. (2006). İlköğretim denetçilerinin öğrenen organizasyon yaklaşımı açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi,
Selçuk Üniversitesi, Konya. Taşdan, M. (2008). Çağdaş eğitim
Denetiminde Meslektaş Yardımlaşması. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41 (1), 69-92. Taymaz, H. (2003). Okul yönetimi (Yedinci Baskı). Ankara: PegemA Yayınları.
Wilcox, B. (2000). Making school inspection visits more effective: The English experience. Paris: UNESCO Publication. Ek : Tablolar Tablo 1