Tutuklu ve Hükümlülerde Umutsuzluk, Ölüme İlişkin Depresyon ve Ölüm Kaygısı İlişkisi

Murat Yıldız

Tutuklu ve Hükümlülerde Umutsuzluk, Ölüme İlişkin Depresyon ve Ölüm Kaygısı İlişkisi

Yıl 2011, Cilt: 35 Sayı: 1, 1 - 7, 04.07.2011

Öz

Bu araştırmada tutuklu ve hükümlülerin umutsuzluk, ölüme ilişkin depresyon ve ölüm kaygısı düzeyleri arasındaki ilişkinin saptanması amaçlanmıştır. Araştırma betimsel yöntem kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklemini, 116 erkek tutuklu ve hükümlü (yaş aralığı= 17-52, yaş ortalaması= 31.24) oluşturmuştur. Katılımcılara Beck Umutsuzluk Ölçeği, Templer Ölüme İlişkin Depresyon Ölçeği ve Templer Ölüm Kaygısı Ölçeği uygulanmıştır. Bulgulara göre, tutuklu ve hükümlülerin umutsuzluk ortalama puanı 7.08 (ss.4.47), ölüme ilişkin depresyon ortalama puanı 8.72 (ss.3.64) ve ölüm kaygısı ortalama puanı 6.89’dur (ss.2.78). Sonuçlar, tutuklu ve hükümlülerin umutsuzluk düzeyleri ile ölüme ilişkin depresyon (r=.27, p<.01) ve ölüm kaygısı (r=.20, p<.05) düzeyleri arasında, pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Ayrıca umutsuzluk ile intihar girişiminde bulunma oranı (r= .41) arasında p<.001 düzeyinde pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilirken, yaş, medeni durum ve eğitim düzeyi değişkenleri açısından anlamlı farklılıkların olmadığı saptanmıştır. Sonuçlar, literatür ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Umutsuzluk, ölüme ilişkin depresyon, ölüm kaygısı, tutuklu, hükümlü, intihar girişimi.

The purpose of this study is to determine the relationship among hopelessness, death depression and death anxiety among male sentences and prisoners. In the study, descriptive method was employed. The sample group of the study is 116 male sentences and prisoners. The average age of the participants was 31.24 and the age range 17-52. Beck Hopelessnes Scale, Templer Death Depression Scale and Templer Death Anxiety Scale were applied to the sample group. The findings are indicate that average of hopelessness is 7.08 (sd.4.47), average of death depression is 8.72 (sd.3.68) and average of death anxiety is 6.89 (sd.2.78). Results have shown that there are positive and significant relationship among hopelessness, death depression (r= .27, p<.01), death anxiety (r=.20, p<05) and suicide attempt (r=.41, p<.001) in sentences and prisoners. Additionally, the results suggested that there were no significant differences among the hopelessness levels of the sentences and prisoners in terms of age, ma-rital status and education level. The results is discussed within the framework of the literature.

Key Words: Hopelessness, death depression, death anxiety, sentence, prisoner, suicide attempt.

Anahtar Kelimeler

Kaynakça

Aday, R. H. (2005-2006). Aging prisoners‘ concerns toward dying in prison. Omega:Journal of Death and Dying, 52(3), 199-216.
Adler, A. (1996). Yaşamanın Anlam ve Amacı. (Çev.: K. Şipal), (İkinci Basım) İstanbul: Say Yayınları.
Ak, M., Özmenler, K.N. & Bozkurt, A. (2006). Depresyon hastalarında belirti şiddeti ve umutsuzluğun intihar davranışı üzerindeki etkisi. Kriz Dergisi, 14 (3), 1-7.
Akça, F. & Köse, A. (2008). Ölüm Kaygısı Ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikiyatri, 11, 7-16.
Alvarez, A. (1992). İntihar Kan Dökücü Tanrı. (Çev.: Z.Ç. Sarıkaya), Ankara: Öteki Yayınevi.
Atlı, Z., Eskin, M. & Dereboy, Ç., (2009) İntihar Olasılığı Ölçeğinin (İOÖ) klinik örneklemde geçerliği ve güvenirliği. Klinik Psikiyatri Dergisi, 12 (3), 111-124.
Batıgün, A.D. (2005). İntihar olasılığı: Yaşamı sürdürme nedenleri, umutsuzluk ve yalnızlık açısından bir inceleme. T ürk Psikiyatri Dergisi, 16 (1), 29-39.
Bayam, G., Dilbaz, N., Bitlis, V., Holat, H. & T üzer, T. (1995). İntihar davranışı ile depres-yon, ümitsizlik, intihar düşüncesi ilişkisi: İntihar Davranış Ölçeği geçerlilik, güvenirlik çalışması. Kriz Dergisi, 3 (1-2), 223-225.
Beck, A.T. (1963). Thinking and depression. Archives of General Psychiatry, 9, 326-333.
Beck, A.T., Brown, M.S., Berchick, R.J., Stewart, B.L. & Steer, R.A. (1990). Relationship between hopelessness and ultimate suicide: A replication with psychiatric outpatients. American Journal of Psychiatry, 147 (2), 190-195.
Beck, A.T, Weissman, A., Lester, D. & T rexler, L. (1974). The measurement of pessimism: The Hopelessness Scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42, 861–865.
Bjarnason, T . (1994). The influence of social support, suggestion and depression on suicidal Behaviour among Icelandic youth. Acta Sociologica, 37, 195-206.
Brugha, T.S. (1988). Social support. Current Opinion in Psychiatry, 1, 20-211.
Çelikel, F.Ç. & Erkorkmaz, Ü. (2008). Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve umut-suzluk düzeyleri ile ilişkili etmenler. Nöropsikiyatri Arşivi, 45, 122-129.
Çuhadaroğlu, F. (1993). Adolesanlarda depresyon ve anksiyetenin birlikte görülmesi: Gözden geçirme, T ürk Psikiyatri Dergisi, 4(3), 183-188.
Deaton, D., Aday, R.H. & Wahidin, A. (2009-2010). The effect of health and penal harm on aging female prisoners‘ views of dying in prison. Omega:Journal of Death and Dying, 60(1), 51-70.
De Lisle, M.M. & Holden, R.R. (2009). Differentiating between depression, undergraduates. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 42 (1), 46-63. and psychache in university
Dilbaz, N. & Seber, G. (1993). Umutsuzluk kavramı: Depresyon ve intiharda önemi. Kriz Dergisi, 1 (3), 134-138.
Durak, A. (1994). Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psi-koloji Dergisi, 9, 1-11.
Durak, A. & Palabıyıkoğlu, R. (1994). Beck Umutsuzluk Ölçeği geçerlik çalışması. Kriz Der-gisi, 2, 311-319.
Durkheim, E. (1992). İntihar. (Çev.: Ö. Ozankaya), Ankara: İmge Kitabevi.
Edwards, M.J. & Holden, R.R. (2001). Coping, meaning in life, and suicidal manifestation: examining gender differences. Journal of Clinical Psychology, 57, 1517-1534.
Eskin, M. (1995). Suicidal behavior as related to social support and assertiveness among Swedish and T urkish high school students: A cross-cultural investigation. Journal of Clinical Psychology, 51 (2), 158-172.
Gençay, S. (2009). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının umutsuzluk ve yaşam doyumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (27), 380-388.
Gençöz, F., Vatan, S. & Lester, D. (2006). Umutsuzluk, Çaresizlik ve Talihsizlik Ölçeği‘nin T ürk örnekleminde güvenirlik ve geçerlik çalışması. Kriz Dergisi, 14 (1), 21-29.
Greene, S.M. (1981). Levels of measured hopelessness in the general population. British Jo-urnal of Clinical Psychology, 20, 11-14.
Greenstone, J.L. & Leviton, S.C. (2002). Crisis Intervention. California: Brooks/Cole.
Haran, S. & Aydın, O. (1995). Depresyon, umutsuzluk, sosyal beğenirlik ve kendini kurgu-lama düzeyinin intihar fikirleri ile ilişkisi. Kriz Dergisi, 3 (1-2), 218-222.
Hintze, J., Templer, D.I., Cappelletty, G.G. & Frederick, W. (1993). Death depression and death anxiety in HIV-infected males. Death Studies, 17, 333—341.
Holat, H., Bitlis, V., Dilbaz, N., T üzer, T. & Bayam, G. (1994). İntihar girişimlerinde ümitsiz-lik ve depresyon. Kriz Dergisi, 2 (2), 320-322.
İpek, N., Derman, M.T. & Sadioğlu, Ö. (2010). The levels of anxiety and hopelessness of primary education children with speech disorders and of their parents. Elementary Edu-cation Online, 9 (1), 23-30.
Karadağ, G. (2009). Engelli çocuğa sahip annelerin yaşadıkları güçlükler ile aileden algıladık-ları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(4), 315-322.
Keaveny, M.E. & Zauszniewski, J.A. (1999). Life events and psychological well-being in women sentenced to prison. Issues in Mental Health Nursing, 20, 73-89.
Kuo, W.H., Gallo, J.J. & Eaton, W.W. (2004). Hopelessness, depression, substance disorder, and suicidality: A 13-year community-based study. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 39, 497–501.
Kübler-Ross, E. (1977). On Death and Dying. (9th ed.). New York: Macmillan Publishing Co., Inc.
Marai, L. (2004). Anxiety and hopelessness in two South Pacific countries: Exploratory stu-dies. Social Behavior and Personality, 32(8), 723-730.
Murphy, P.E., Ciarrocchi, J.W., Piedmont, R.L., Cheston, S., Peyrot, M. & Fitchett, G. (2000). The relation of religious belief and practices, depression, and hopelessness in persons with clinical depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 1102-1106.
Mystakidou, K., Parpa, E., T silika, E., Athanasouli P., Pathiaki, M., Galanos, et al. (2008). Preparatory grief, psychological distress and hopelessness in advanced cancer patients. European Journal of Cancer Care, 17, 145–151
O‘Connor, R. C. & Cassidy, C.( 2007), Predicting hopelessness: The interaction between optimism/pessimism and specific future expectancies. Cognition and Emotion, 21 (3), 596-613.
O‘Connor, R.C., Connery, H. & Cheyne, W.M. (2000). Hopelessness: The role of depression, future directed thinking and cognitive vulnerability. Psychology, Health & Medicine, 5 (2), 155-161.
Özgüven, H.D., Soykan, Ç., Haran, S. & Gençöz, T. (2003). İntihar girişiminde depresyon ve kaygı belirtileri ile problem çözme becerileri ve algılanan sosyal desteğin önemi. T ürk Psikoloji Dergisi, 18(52), 1-11.
Özkürkçügil, A.Ç. (1998). Cezaevinde yalnızlık ve yalnızlığın depresyonla ilişkisi. Kriz Der-gisi, 6 (1), 21-31.
Palmer, E.J. & Connelly, R. (2005). Depression, hopelessness and suicide ideation among vulnerable prisoners. Criminal Behaviour and Mental Health, 15(3), 164-170.
Schumaker, J. F., Groth-Marnat, G., Dougherty, F. I., & Barwick, K. C. (1986). Death anxi-ety, mental health, and length of incarceration in male felons. Social Behavior and Per-sonality, 14, 177-181.
Seber, G. (1991). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Geçerliği ve Güvenirliği Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi T ıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı Doçentlik T ezi.
Seber, G., Dilbaz, N., Kaptanoğlu, C. & Tekin, D. (1993). Umutsuzluk Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirliği. Kriz Dergisi, 1(3), 139-142.
Soares, J.J.F., Macassa, G., Grossi, G. & Viitasara, E. (2008). Psychosocial correlates of ho-pelessness among men. Cognitive Behaviour Therapy, 37 (1), 50-61.
Stacey, C. & Markin, K. (1952). The attitudes of college students and penitentiary inmates toward death and a future life. Psychiatric Quarterly, supplement, 26, 27-32.
Şahin, G., Akça, F. & Mıdık, M. (2009). Özel desteğe gereksinim duyan bireylerin ailelerinin umutsuzluk ve kaygı düzeylerinin incelenmesi. XVIII.Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Özetleri.
Şenol, C. (1989). Ankara İlinde Kurumlarda Yaşayan Yaşlılarda Ölüme İlişkin Kaygı ve Kor-kular. (Yayınlanmamış Y. Lisans T ezi). Ank.: A.Ü. Sosyal Bil. Enst.
Şenol-Durak, E., Durak, M. & Gençöz, T. (2006). Development of Work Stress Scale for cor-rectional officers. Journal of Occupational Rehabilitation, Vol. 16, No. 1, 157-168.
T.C. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, http://www.cte.adalet.gov.tr
Templer, D.I. (1970). The construction and validation of Death Anxiety Scale. The Journal of General Psychology, 82, 165-174.
Templer, D.I., Lavoie, M., Chalgujian, H. & Thomas-Dobson, S. (1990). The measurement of death depression. Journal Clinical Psychology, 46, 834-838.
Templer, D.I. & Ruff, C.F. (1971), Death Anxiety Scale means, standard deviations, and em-bedding. Psychological Reports, 29, 173-174.
Tokuç, B., Evren, S.M.H. & Ekuklu, G. (2009). Edirne ve Hayranbolu Mesleki Eğitim Mer-kezi öğrencilerinde umutsuzluk ve sürekli kaygı düzeyleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(2), 155-160.
T ümkaya, S., Aybek, B. & Çelik, M. (2007). An prediction of hopelessness and state-trait anxiety levels among teacher candidates before the KPSS exam. Educational Sciences: Theory & Practice, 7 (2), 967-974.
Vatan, S. & Dağ, İ. (2009). Problem çözme, umutsuzluk, çaresizlik ve talihsizlik MMPI-2 ile ölçülen psikopatolojinin yordayıcıları olabilir mi? Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 187-197.
Wilson, C.J. & Deane, F.P. (2010). Help-negation and suicidal ideation: The role of depres-sion, anxiety and hopelessness. Journal of Youth Adolescence, 39, 291–305.
Yalom, I. (1999). Varoluşçu Psikoterapi. (Çev.: Z. İ. Babayiğit), İst.: Kabalcı Yay.
Yaparel, R. & Yıldız, M. (1998). Ölüme İlişkin Depresyon Ölçeğinin T ürkçe çevirisinin normal populasyonda geçerlik ve güvenilirlik çalışması. T ürk Psikiyatri Dergisi, 9 (3), 198-204.
Zimbardo, P. (1971). Stanford Prison Experiment. Deney hakkında geniş bilgi ve slaytları için bkz. www.prisonexp.org; video görüntüleri için de www.google.com.