Öz
Questions have a special importance in educational settings and especially in Turkish language teaching as they mobilize thinking, allow thinkers to reach to truths, have a key role in accessing the meaning of texts and also function as the main tool of measurement and evaluation. In this study, the questions that are related to reading and listening texts in Turkish course books and are listed under the titles of reading/comprehension and listening/comprehension are examined. The questions have been approached based on whether they are remembering questions whose answers can be accessed by the surface of the text or understanding-comprehension questions whose answers can be extracted by the deep structure of the text with the use of cognitive processes. The Turkish course books in this study are restricted to the th grade course book prepared by the Ministry of National Education Commission, and the texts are restricted to two types, namely the informative and narrative texts. For the surface-structure questions a parallelism to the remembering level questions of Bloom's taxonomy (as revised by his student Anderson in 2002) is drawn, whereas for the deep-structure questions a parallelism to the understanding level questions of the same taxonomy is drawn. It is demonstrated by the findings that the ratio of remembering-level questions to total questions is 36%, the ratio of understanding-level questions is 39% and the ratio of questions belonging to other levels is 25%. Based on the result that the distribution ratio of the examined remembering and understanding questions is very close to each other, the study concludes with suggestions to increase the ratio of understanding level questions.
Anahtar Kelimeler
Revised Bloom taxonomy cognitive levels of learning surface structure / deep structure reading comprehension questions.
Kaynakça
- Akyol, H. (1997). Okuma Metinlerindeki Soruların Sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 21 (105), 10-17.
- Akyol, H. (2012). Türkçe Öğretim Yöntemleri, Ankara:Pegem Yayıncılık.
- Anderson, L. W., Krathwohl, D. R. (Ed.) (2001). A Taxonomy For Learning Teaching and Assessing. A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. New York: Longman.
- Anonim (2005). MEB İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Anonim (2007). MEB 6. Sınıf Türkçe Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Anonim (1997). TÜBA Bilimsel Toplantı Serileri: 6 Üniversiteye Giriş, Ankara.
- Applegate, M. D.; Quınn, K. B. and Applegate, A. J. (2002). Levels of Thinking Required by Comprehension Questions in Informal Reading Inventories. The Reading Teacher, Vol. 56, No. 2.
- Aslan, C. (2011) “Soru Sorma Becerilerini Geliştirmeye Dönük Öğretim Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Soru Oluşturma Becerilerine Etkisi”, Eğitim ve Bilim Dergisi, Cilt 36, Sayı 160, s.236-249
- Aydemir, Y., Çiftçi Ö. (2008) “Edebiyat Öğretmeni Adaylarının Soru Sorma Becerileri Üzerine Bir Araştırma”Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. Haziran 2008. Cilt:V, Sayı:II, 103-115
- Barrett, T. C. 1968. What is reading? Some current concepts. In Innovation and Change in Reading Instruction. The sixteenth handbook of the National Society for the Study of education. ed. H. M. Robinson. Chicago: The University of Chicago Press.
- ———. 1976 Taxonomy of reading comprehension. In Teaching reading in the middle class. eds. Smith R. and Barrett, T. C. Reading. MA.: Addison-Wesley.
- Block, E.L. (1986). The Comprehension Strategies of Second Language Readers , TESOL Quarterly.
- Bloom, B.S. (Ed.), Engelhart, M.D., Furst, E.J. vd. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification ofeducational goals. Handbook 1: CognitiveDomain, New York, David McKay.
- Bradburn, N M., Sudman, S. and Wansink, S.B. (2004) Asking Questions. San Francisco : Jossey-Bass.
- Bümen, N. T. (2006). Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi, Eğitim ve Bilim, 31 (142), s. 3-14.
- Caldwell, J. S. (2008). Comprehension Assessment A Classroom Guide. New York: The Guılford Pres.
- Cola, M.; Scribner, S. (1974). Cultura and Thought. New York:John Wiley & Sons, Inc.
- Çelik, J. (1998). “Dil Öğretiminde Okuma – Anlama Stratejileri” Dilbilim Araştırmaları 1998. Ankara, 1998.
- Çüçen, K.A. Felsefeye Giriş, Özal Matbaası, İstanbul, 2001.
- Durukan, E. (2009). “7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinleri Anlamaya Yönelik Sorular Üzerine Taksonomik Bir İnceleme” Milli Eğitim Dergisi, Sayı 181, Kış, s. 84-93.
- Ensar, F. (2002). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Altı Soruları Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Günay, D. , (2001) Metin Bilgisi, Multilingual, İstanbul.
- Haladyna, T.M. (1997). Writing Test Items to EvaluateHigher Order Thinking. London:Allyn and Bacon.
- Karakuş, İ. (2002). Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
- Kavcar C., Oğuzkan F. ve Sever S. (2004), Türkçe Ögretimi-Türkçe ve Sınıf Ögretmenleri İçin, Ankara: Engin Yayınevi.
- Keçik, İ.; Uzun, L., (2001) Türkçe Sözlü ve Yazılı Anlatım, Anadolu Ü.Yayıncılık, Eskişehir.
- Kutlu, Ö. (1999). “İlköğretim Okullarındaki Türkçe Ders Kitaplarındaki Okuma Parçalarına Dayalı Olarak Hazırlanmış Sorular Üzerine Bir İnceleme,” Eğitim ve Bilim. 23 (111), s. 14-20.
- Kuzu, T. (2003). “Etkileşimsel Model’e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi”Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Ü.Sosyal Bil.Ens.
- Lipman, M. (1994). Thinking in Education, Cambridge: Cambridge University Pres. Özbay, M. (2002). " İlköğretim Okulları Türkçe Ders Kitaplarındaki Anlama Sorularının Öğrencilerin Düşünme Becerilerine Katkısı. Türk Dili, S. 609, s. 536-5
- Özden, Y. (2008), Öğrenme ve Öğretme. 8. baskı, Ankara: Pegem Yayıncılık
- Petöfi, J.S. ve diğ. (1986) “Text Connexity, Cohesion”, Coherence: Text Connexity Text Coherence (Haz. E.Sözer), Buske, Hamburg.
- Ricketts, J., Rick R.. (2004). “Critical Thinking: A Literature Review” http://criticalthinking.ifas.ufl.edu/articles/lit.review.pdf.
- Sever, S., Aslan, C. (2007). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının İncelenmesi, XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş sözlü bildiri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
- Tazebay, A. (1997). İlkokul 3. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Becerilerinin Okuduğunu Anlamaya Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- Topçuoğlu, F. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Bulunan Halk Edebiyatı Metinlerindeki Metin Sonu Sorularının Temel Eğitim Türkçe Programında Amaçlanan Davranışlara Uygunluğu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
- Ülper H.; Yalınkılıç K. (2010). Son iki Türkçe Programına Göre Hazırlanan Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının Nicel ve Nitel Görünümü, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Summer, Volume: 3 Issue: 12.
- Ünal E.; Köksal K. (2007). Okuduğunu Anlama ve Sorular, Üniversite ve Toplum/Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, Cilt 7, Sayı 4
- Yeşilyurt E. (2012). Öğretmen Adaylarının Bilişsel Alanla İlgili Sınama Durumu Soruları Yazma Yeterliklerinin Değerlendirilmesi Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:20 No:2 s. 519-530
- Yıldırım, A.; Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçki Yayıncılık.
- Yılmaz E.; Keray B. (2012). Söyleşi Metinleri Yoluyla Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Soru Sorma Becerilerinin Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi, Sakarya University Journal of Education Volume 2, No 4.
- Yüksel, S. (2007). Bilişsel Alanın Sınıflamasında (Taksonomi) Yeni Gelişmeler ve Sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3) s. 479-509.
TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİN ALTI SORULARININ YENİLENMİŞ BLOOM TAKSONOMİSİNDEKİ HATIRLAMA VE ANLAMA BİLİŞSEL DÜZEYLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ
Öz
Sorular; düşünceyi harekete geçirme, düşünenleri doğrulara ulaştırabilme, metnin anlamına ulaşmada anahtar işlevi görme ve ayrıca ölçme-değerlendirmenin temel aracı olma yönüyle özellikle Türkçe öğretiminde olmak üzere, tüm öğretim ortamlarında büyük öneme sahiptir. Bu çalışmada, Türkçe ders kitaplarındaki okuma ve dinleme metinleriyle ilgili, okuma/anlama ve dinleme/anlama başlıkları altında yer alan sorular incelenmiştir. Bu sorular, cevabına metnin yüzeyinden ulaşılan hatırlama soruları ya da cevabı bilişsel işlemlerle metnin derin yapısından çıkarılan anlama-kavrama soruları olma özellikleri açısından ele alınmıştır. Türkçe ders kitapları, Milli Eğitim Bakanlığı komisyonunca hazırlanmış 6. sınıf kitabıyla, metinler ise bilgilendirici metin ve öyküleyici metin olmak üzere iki türle sınırlandırılmıştır. Yüzey yapı soruları için Bloom’un, öğrencisi Anderson tarafından 2002 yılında revize edilen taksonomisindeki hatırlama (remembering) düzeyiyle, derin yapı soruları içinse aynı taksonominin anlama (understanding) düzeyi soruları ile paralellik kurulmuştur. Bulgularla, hatırlama düzeyi sorularının toplam sorulara oranının, % 36, anlama düzeyi sorularının % 39, diğer düzeylere ait soruların ise % 25 oranında yer aldığı belirlenmiştir. Hatırlama ve anlama düzeyi sorularının dağılım oranının birbirine çok yakın olduğu sonucuna dayanarak anlama düzeyi sorularının oranının arttırılması yönünde önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Yenilenmiş Bloom taksonomisi bilişsel öğrenme düzeyleri yüzey yapı/derin yapı metin altı sorular
Kaynakça
- Akyol, H. (1997). Okuma Metinlerindeki Soruların Sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 21 (105), 10-17.
- Akyol, H. (2012). Türkçe Öğretim Yöntemleri, Ankara:Pegem Yayıncılık.
- Anderson, L. W., Krathwohl, D. R. (Ed.) (2001). A Taxonomy For Learning Teaching and Assessing. A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. New York: Longman.
- Anonim (2005). MEB İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Anonim (2007). MEB 6. Sınıf Türkçe Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: MEB Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Anonim (1997). TÜBA Bilimsel Toplantı Serileri: 6 Üniversiteye Giriş, Ankara.
- Applegate, M. D.; Quınn, K. B. and Applegate, A. J. (2002). Levels of Thinking Required by Comprehension Questions in Informal Reading Inventories. The Reading Teacher, Vol. 56, No. 2.
- Aslan, C. (2011) “Soru Sorma Becerilerini Geliştirmeye Dönük Öğretim Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Soru Oluşturma Becerilerine Etkisi”, Eğitim ve Bilim Dergisi, Cilt 36, Sayı 160, s.236-249
- Aydemir, Y., Çiftçi Ö. (2008) “Edebiyat Öğretmeni Adaylarının Soru Sorma Becerileri Üzerine Bir Araştırma”Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. Haziran 2008. Cilt:V, Sayı:II, 103-115
- Barrett, T. C. 1968. What is reading? Some current concepts. In Innovation and Change in Reading Instruction. The sixteenth handbook of the National Society for the Study of education. ed. H. M. Robinson. Chicago: The University of Chicago Press.
- ———. 1976 Taxonomy of reading comprehension. In Teaching reading in the middle class. eds. Smith R. and Barrett, T. C. Reading. MA.: Addison-Wesley.
- Block, E.L. (1986). The Comprehension Strategies of Second Language Readers , TESOL Quarterly.
- Bloom, B.S. (Ed.), Engelhart, M.D., Furst, E.J. vd. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification ofeducational goals. Handbook 1: CognitiveDomain, New York, David McKay.
- Bradburn, N M., Sudman, S. and Wansink, S.B. (2004) Asking Questions. San Francisco : Jossey-Bass.
- Bümen, N. T. (2006). Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi, Eğitim ve Bilim, 31 (142), s. 3-14.
- Caldwell, J. S. (2008). Comprehension Assessment A Classroom Guide. New York: The Guılford Pres.
- Cola, M.; Scribner, S. (1974). Cultura and Thought. New York:John Wiley & Sons, Inc.
- Çelik, J. (1998). “Dil Öğretiminde Okuma – Anlama Stratejileri” Dilbilim Araştırmaları 1998. Ankara, 1998.
- Çüçen, K.A. Felsefeye Giriş, Özal Matbaası, İstanbul, 2001.
- Durukan, E. (2009). “7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinleri Anlamaya Yönelik Sorular Üzerine Taksonomik Bir İnceleme” Milli Eğitim Dergisi, Sayı 181, Kış, s. 84-93.
- Ensar, F. (2002). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Altı Soruları Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Günay, D. , (2001) Metin Bilgisi, Multilingual, İstanbul.
- Haladyna, T.M. (1997). Writing Test Items to EvaluateHigher Order Thinking. London:Allyn and Bacon.
- Karakuş, İ. (2002). Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
- Kavcar C., Oğuzkan F. ve Sever S. (2004), Türkçe Ögretimi-Türkçe ve Sınıf Ögretmenleri İçin, Ankara: Engin Yayınevi.
- Keçik, İ.; Uzun, L., (2001) Türkçe Sözlü ve Yazılı Anlatım, Anadolu Ü.Yayıncılık, Eskişehir.
- Kutlu, Ö. (1999). “İlköğretim Okullarındaki Türkçe Ders Kitaplarındaki Okuma Parçalarına Dayalı Olarak Hazırlanmış Sorular Üzerine Bir İnceleme,” Eğitim ve Bilim. 23 (111), s. 14-20.
- Kuzu, T. (2003). “Etkileşimsel Model’e Uygun Okuma Öğretiminin Türkçe Bilgilendirici Metinleri Anlama Düzeyine Etkisi”Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Ü.Sosyal Bil.Ens.
- Lipman, M. (1994). Thinking in Education, Cambridge: Cambridge University Pres. Özbay, M. (2002). " İlköğretim Okulları Türkçe Ders Kitaplarındaki Anlama Sorularının Öğrencilerin Düşünme Becerilerine Katkısı. Türk Dili, S. 609, s. 536-5
- Özden, Y. (2008), Öğrenme ve Öğretme. 8. baskı, Ankara: Pegem Yayıncılık
- Petöfi, J.S. ve diğ. (1986) “Text Connexity, Cohesion”, Coherence: Text Connexity Text Coherence (Haz. E.Sözer), Buske, Hamburg.
- Ricketts, J., Rick R.. (2004). “Critical Thinking: A Literature Review” http://criticalthinking.ifas.ufl.edu/articles/lit.review.pdf.
- Sever, S., Aslan, C. (2007). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının İncelenmesi, XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş sözlü bildiri, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
- Tazebay, A. (1997). İlkokul 3. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Becerilerinin Okuduğunu Anlamaya Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- Topçuoğlu, F. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Bulunan Halk Edebiyatı Metinlerindeki Metin Sonu Sorularının Temel Eğitim Türkçe Programında Amaçlanan Davranışlara Uygunluğu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
- Ülper H.; Yalınkılıç K. (2010). Son iki Türkçe Programına Göre Hazırlanan Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının Nicel ve Nitel Görünümü, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Summer, Volume: 3 Issue: 12.
- Ünal E.; Köksal K. (2007). Okuduğunu Anlama ve Sorular, Üniversite ve Toplum/Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, Cilt 7, Sayı 4
- Yeşilyurt E. (2012). Öğretmen Adaylarının Bilişsel Alanla İlgili Sınama Durumu Soruları Yazma Yeterliklerinin Değerlendirilmesi Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:20 No:2 s. 519-530
- Yıldırım, A.; Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçki Yayıncılık.
- Yılmaz E.; Keray B. (2012). Söyleşi Metinleri Yoluyla Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Soru Sorma Becerilerinin Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi, Sakarya University Journal of Education Volume 2, No 4.
- Yüksel, S. (2007). Bilişsel Alanın Sınıflamasında (Taksonomi) Yeni Gelişmeler ve Sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3) s. 479-509.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013Cilt: 37 Sayı: 1 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.