Yıl 2014,
Cilt: 38 Sayı: 1, 59 - 83, 17.03.2014
Öz
In addition to being one of the major novelists, Kemal Tahir was also an important thinker. Trying to describe him with his own novelist personality means to imprison him in a narrow pattern. His works consists of many social topics. The most important one among these topics is his interest in history of Turkish society. He emphasizes that the roots of many problems that we have are hidden in history of Turkish society and for that reason the efforts of searching for a solution to problems are vain. According to him, understanding * Öğr. Gör., Cumhuriyet Üniversitesi Yıldızeli Meslek Yüksek Okulu. today is equivalent to understanding the past. If we understand the past and evaluate it very well, we can find a permanent solution for our problems. In this study, it has been explained why the history, especially the history of turkish society, is important for Kemal Tahir.
Anahtar Kelimeler
Kemal Tahir History Social Problems and the structure of Turkish society.
Kaynakça
- AYCIN, Hasan, (2012), “Türkiye’nin Ruhunun Arayan Aydın Kemal Tahir” iç., Hece Dergisi, Yıl:16, Sayı:181, Özel Sayı:23, s. 6-13. AYDOĞAN, Metin, (2003), Avrupa Birliğinin Neresindeyiz: Tanzimat’tan Gümrük Birliğine, İstanbul: Kum Saati Yayınları. BERKES, Niyazi, (2004), Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yayına Hazırlayan: Ahmet Kuyaş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. BLOCH, Marc, (1983), Feodal Toplum, Çeviren: Mehmet A. Kılıçbay, Ankara: Savaş Yayınları. BOZDAĞ, İsmet, (1995), Kemal Tahir Sohbetleri, İstanbul: Emre Yayınları. COŞKUN, Sezai, (2006), “Kemal Tahir, Şahsiyeti, Eserleri, Fikirleri”, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. DİVİTÇİOĞLU, Sencer, (2003), Asya Tipi Üretim Tarzı ve Osmanlı ToplumuMarksist Üretim Tarzı Kavramı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. DURKHEİM, Emile, (1994), Sosyolojik Metodun Kuralları, Çeviren: Enver Aytekin, İstanbul: Sosyal Yayınları. ECEVİT, Bülent, (2000), “Devlet Ana”, iç., Derleyen: Halit Refiğ, Gerçeğin Değişkenliğinde Kemal Tahir, İstanbul: Ufuk Kitapları, s. 137-140. EĞRİBEL, Ertan, (2004), “Baykan Sezer: Yeni Dünya Üzerinde Dolaşan Osmanlı Hayaleti”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 11: Baykan Sezer’e Armağan, Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 131-147. EĞRİBEL, Ertan, ÖZCAN, Ufuk, (2005), “Baykan Sezer Çalışma Günleri: Tarihte Doğu-Batı Çatışması Kitabı Üzerine”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 12: Semavi Eyice’ye Saygı, Tarihte Doğu-Batı Çatışması, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 1-17. ERKUL, Ali, (2000), “Türk Sosyolojisi Tartışmaları”, iç., Yayına Hazırlayan: Sezgin Kızılçelik, Baykan Sezer’in Sosyoloji Anlayışı, Anakra: Anı Yayıncılık. S. 9FEDAİ, Özlem, (2003), “Türk Romanında ve Düşüncesinde Bir Erdem Timsali Olarak Kemal Tahir”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10: Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 299-308. GÖYÜNÇ, Nejat, (1999), “Osmanlı Devleti Hakkında: Kuruluşunun 700. Yılı Münasebetiyle”, iç., Editör: Vedat Çorlu, Cogito: Osmanlılar Özel Sayısı, Sayı: 19, Yıl: 1999, İstanbul, s. 86-92.
- HİLAV, Selahattin, (2000), “Kemal Tahir’in Felsefi Düşüncesi ve Devlet Ana”, iç., Derleyen: Halit Refiğ, Gerçeğin Değişkenliğinde Kemal Tahir, İstanbul: Ufuk Kitapları, s. 146-153. KAÇMAZOĞLU, Hacı Bayram, (2001), Türk Sosyoloji Tarihine Giriş: Ön Koşullar, Cilt-1, İstanbul: Birey Yayıncılık. KAÇMAZOĞLU, Hacı Bayram, (2002), Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar: Öncülleri ve Temelleri Çerçevesinde Yaklaşımlar, İstanbul: Birey Yayıncılık. KAÇMAZOĞLU, Hacı Bayram, (2003), “Kemal Tahir ve Osmanlı”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10: Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 96-102. KAYALI, Kurtuluş, (2010), “Sonuç Niyetine: Kemal Tahir, Tarihçi, Sosyolog, Romancı”, iç., Editör: Kurtuluş Kayalı, Bir Kemal Tahir Kitabı Türkiye’nin Ruhunu Aramak, İstanbul: İthaki Yayınları, s. 199-207. KIZILÇELİK, Sezgin, (2001), “Sosyal Bilimlerdeki Multidisiplinarite Yönelimleri Çerçevesinde Tarih İle Sosyolojinin Yaklaşımı ve Baykan Sezer”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2001, Cilt:25 No:1, Sivas, s. 1KIZILÇELİK, Sezgin, (2004a), Özgünlüğün Sosyolojisi, Ankara: Anı Yayıncılık. KIZILÇELİK, Sezgin, (2004b), Sosyal Bilimleri Yeniden Yapılandırmak, Ankara: Anı Yayıncılık. KIZILÇELİK, Sezgin, (2005), Batı Bataklığı, Ankara: Anı Yayıncılık. KIZILÇELİK, Sezgin, (2012), Özgün ve Yetkin Bir Sosyal Teorisyen Olarak Kemal Tahir, Ankara: Anı Yayıncılık. KOLOĞLU, Orhan, (2001), “II. Abdülhamit’in Siyasal Düşüncesi”, iç., Editör: Mehmet Ö. Alkan, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt-1: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 273-2 KONGAR, Emre, (2001), 21. Yüzyılda Türkiye: 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, İstanbul: Remzi Kitabevi. MERİÇ, Cemil, (2002), Sosyoloji Notları ve Konferansları, Yayına Hazırlayan: Mahmut Ali Meriç, İstanbul: İletişim Yayınları. ORTAYLI, İlber, (2000), “Bir Siyasi Hikaye Olarak Devlet Ana”, iç., Derleyen: Halit Refiğ, Gerçeğin Değişkenliğinde Kemal Tahir, İstanbul: Ufuk Kitapları, s. 1541 SARIKOCA, Erem, (2003), “Kemal Tahir ve Toplum Farklılaşmaları”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10: Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 193-223.
- SEZER, Baykan. (1991), “Türk Sosyolojisinin Tarihle İlişkileri”, İç. Tarih Ve Sosyoloji Semineri Bildirileri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Edebiyat Fakültesi Basımevi. SEZER, Baykan, (1993), Sosyolojide Yöntem Tartışmaları, İstanbul: Sümer Kitabevi Yayınları. SEZER, Baykan, (2006), Türk Sosyolojisinin Ana Soruları, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık. ŞAN, Mustafa Kemal, (2003), “Kemal Tahir ve Tarihsel Gerçekliğin İnşası”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10: Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 174-192. TAHİR, Kemal, (1989a), Notlar/Sanat Edebiyat-1, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1989b), Notlar/Sanat Edebiyat-2, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, Bağlam Yayınları, İstanbul. TAHİR, Kemal, (1990), Notlar/Roman Notları-1: Topla Kasırga Darmadağın Olan Devlet, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1991a), Notlar/Roman Notları-2: Batı Çıkmazı, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1991b), Notlar/Roman Notları-3: Patriyot Ömer, Gülen Azap Çıkmazı, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1992a), Notlar/Batılılaşma, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1992b), Notlar/Sosyalizm, Toplum ve Gerçek, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1992c), Notlar/Osmanlılık-Bizans, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1992d), Notlar/Çöküntü, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1993), Notlar/Kitap Notları, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (2001), Kurt Kanunu, İstanbul: Tekin Yayınları. TAHİR, Kemal, (2004), “Tarihsel Gerçeklerimizi Kavramak İçin Yapılacak Çalışmalara Giriş”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 11: Baykan Sezer’e Armağan, Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 39-45. TAHİR, Kemal, (2005), Devlet Ana, İstanbul: İthaki Yayınları. ÜLKEN, Hilmi Ziya, (2001), Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarih, İstanbul: Ülken Yayınları.
Yıl 2014,
Cilt: 38 Sayı: 1, 59 - 83, 17.03.2014
Öz
olurum” (Tahir, 1991b: 11).
ÖZET
Kemal Tahir Türk edebiyatının önemli romancılarından biri olmasının yanı sıra önemli bir düşünürdür. Tahir’i yalnızca romancı kişiliği ile tanımlamaya çalışmak onu dar kalıpların içerisine hapsetmek demektir. Tahir eserlerinde birçok toplumsal içerikli konulara yer vermiş ve tartışmıştır. Bu konular içerisinde belki de en önemli olanı Türk toplum tarihine duymuş olduğu ilgidir. Tahir, bugün içinde bulunduğumuz birçok sorunun kökeninin Türk toplum tarihinde saklı olduğunu, bu nedenle tarihten bağımsız bir şekilde sorunlara çözüm arama çabalarının boşuna olduğunu vurgulamaktır. Ona göre bugünü anlamak demek dünü anlamak ile eşdeğerdir. Eğer dünü iyi anlar ve değerlendirebilirsek işte o zaman sorunlarımıza kalıcı bir çözüm bulabiliriz. Bu çalışmada, tarihin özelliklede Türk toplum tarihinin Tahir için neden önemli olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Anahtar Kelimeler: Kemal Tahir Tarih Toplumsal Sorunlar ve Türk toplum yapısı.
Kaynakça
- AYCIN, Hasan, (2012), “Türkiye’nin Ruhunun Arayan Aydın Kemal Tahir” iç., Hece Dergisi, Yıl:16, Sayı:181, Özel Sayı:23, s. 6-13. AYDOĞAN, Metin, (2003), Avrupa Birliğinin Neresindeyiz: Tanzimat’tan Gümrük Birliğine, İstanbul: Kum Saati Yayınları. BERKES, Niyazi, (2004), Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yayına Hazırlayan: Ahmet Kuyaş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. BLOCH, Marc, (1983), Feodal Toplum, Çeviren: Mehmet A. Kılıçbay, Ankara: Savaş Yayınları. BOZDAĞ, İsmet, (1995), Kemal Tahir Sohbetleri, İstanbul: Emre Yayınları. COŞKUN, Sezai, (2006), “Kemal Tahir, Şahsiyeti, Eserleri, Fikirleri”, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. DİVİTÇİOĞLU, Sencer, (2003), Asya Tipi Üretim Tarzı ve Osmanlı ToplumuMarksist Üretim Tarzı Kavramı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. DURKHEİM, Emile, (1994), Sosyolojik Metodun Kuralları, Çeviren: Enver Aytekin, İstanbul: Sosyal Yayınları. ECEVİT, Bülent, (2000), “Devlet Ana”, iç., Derleyen: Halit Refiğ, Gerçeğin Değişkenliğinde Kemal Tahir, İstanbul: Ufuk Kitapları, s. 137-140. EĞRİBEL, Ertan, (2004), “Baykan Sezer: Yeni Dünya Üzerinde Dolaşan Osmanlı Hayaleti”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 11: Baykan Sezer’e Armağan, Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 131-147. EĞRİBEL, Ertan, ÖZCAN, Ufuk, (2005), “Baykan Sezer Çalışma Günleri: Tarihte Doğu-Batı Çatışması Kitabı Üzerine”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 12: Semavi Eyice’ye Saygı, Tarihte Doğu-Batı Çatışması, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 1-17. ERKUL, Ali, (2000), “Türk Sosyolojisi Tartışmaları”, iç., Yayına Hazırlayan: Sezgin Kızılçelik, Baykan Sezer’in Sosyoloji Anlayışı, Anakra: Anı Yayıncılık. S. 9FEDAİ, Özlem, (2003), “Türk Romanında ve Düşüncesinde Bir Erdem Timsali Olarak Kemal Tahir”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10: Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 299-308. GÖYÜNÇ, Nejat, (1999), “Osmanlı Devleti Hakkında: Kuruluşunun 700. Yılı Münasebetiyle”, iç., Editör: Vedat Çorlu, Cogito: Osmanlılar Özel Sayısı, Sayı: 19, Yıl: 1999, İstanbul, s. 86-92.
- HİLAV, Selahattin, (2000), “Kemal Tahir’in Felsefi Düşüncesi ve Devlet Ana”, iç., Derleyen: Halit Refiğ, Gerçeğin Değişkenliğinde Kemal Tahir, İstanbul: Ufuk Kitapları, s. 146-153. KAÇMAZOĞLU, Hacı Bayram, (2001), Türk Sosyoloji Tarihine Giriş: Ön Koşullar, Cilt-1, İstanbul: Birey Yayıncılık. KAÇMAZOĞLU, Hacı Bayram, (2002), Türk Sosyoloji Tarihi Üzerine Araştırmalar: Öncülleri ve Temelleri Çerçevesinde Yaklaşımlar, İstanbul: Birey Yayıncılık. KAÇMAZOĞLU, Hacı Bayram, (2003), “Kemal Tahir ve Osmanlı”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10: Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 96-102. KAYALI, Kurtuluş, (2010), “Sonuç Niyetine: Kemal Tahir, Tarihçi, Sosyolog, Romancı”, iç., Editör: Kurtuluş Kayalı, Bir Kemal Tahir Kitabı Türkiye’nin Ruhunu Aramak, İstanbul: İthaki Yayınları, s. 199-207. KIZILÇELİK, Sezgin, (2001), “Sosyal Bilimlerdeki Multidisiplinarite Yönelimleri Çerçevesinde Tarih İle Sosyolojinin Yaklaşımı ve Baykan Sezer”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2001, Cilt:25 No:1, Sivas, s. 1KIZILÇELİK, Sezgin, (2004a), Özgünlüğün Sosyolojisi, Ankara: Anı Yayıncılık. KIZILÇELİK, Sezgin, (2004b), Sosyal Bilimleri Yeniden Yapılandırmak, Ankara: Anı Yayıncılık. KIZILÇELİK, Sezgin, (2005), Batı Bataklığı, Ankara: Anı Yayıncılık. KIZILÇELİK, Sezgin, (2012), Özgün ve Yetkin Bir Sosyal Teorisyen Olarak Kemal Tahir, Ankara: Anı Yayıncılık. KOLOĞLU, Orhan, (2001), “II. Abdülhamit’in Siyasal Düşüncesi”, iç., Editör: Mehmet Ö. Alkan, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt-1: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 273-2 KONGAR, Emre, (2001), 21. Yüzyılda Türkiye: 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, İstanbul: Remzi Kitabevi. MERİÇ, Cemil, (2002), Sosyoloji Notları ve Konferansları, Yayına Hazırlayan: Mahmut Ali Meriç, İstanbul: İletişim Yayınları. ORTAYLI, İlber, (2000), “Bir Siyasi Hikaye Olarak Devlet Ana”, iç., Derleyen: Halit Refiğ, Gerçeğin Değişkenliğinde Kemal Tahir, İstanbul: Ufuk Kitapları, s. 1541 SARIKOCA, Erem, (2003), “Kemal Tahir ve Toplum Farklılaşmaları”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10: Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 193-223.
- SEZER, Baykan. (1991), “Türk Sosyolojisinin Tarihle İlişkileri”, İç. Tarih Ve Sosyoloji Semineri Bildirileri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Edebiyat Fakültesi Basımevi. SEZER, Baykan, (1993), Sosyolojide Yöntem Tartışmaları, İstanbul: Sümer Kitabevi Yayınları. SEZER, Baykan, (2006), Türk Sosyolojisinin Ana Soruları, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık. ŞAN, Mustafa Kemal, (2003), “Kemal Tahir ve Tarihsel Gerçekliğin İnşası”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 10: Kemal Tahir’in 30. Ölüm Yıldönümü Anısına, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 174-192. TAHİR, Kemal, (1989a), Notlar/Sanat Edebiyat-1, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1989b), Notlar/Sanat Edebiyat-2, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, Bağlam Yayınları, İstanbul. TAHİR, Kemal, (1990), Notlar/Roman Notları-1: Topla Kasırga Darmadağın Olan Devlet, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1991a), Notlar/Roman Notları-2: Batı Çıkmazı, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1991b), Notlar/Roman Notları-3: Patriyot Ömer, Gülen Azap Çıkmazı, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1992a), Notlar/Batılılaşma, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1992b), Notlar/Sosyalizm, Toplum ve Gerçek, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1992c), Notlar/Osmanlılık-Bizans, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1992d), Notlar/Çöküntü, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (1993), Notlar/Kitap Notları, Yayına Hazırlayan: Cengiz Yazoğlu, İstanbul: Bağlam Yayınları. TAHİR, Kemal, (2001), Kurt Kanunu, İstanbul: Tekin Yayınları. TAHİR, Kemal, (2004), “Tarihsel Gerçeklerimizi Kavramak İçin Yapılacak Çalışmalara Giriş”, iç., Yayına Hazırlayan: Ertan Eğribel, Ufuk Özcan, Sosyoloji Yıllığı-Kitap 11: Baykan Sezer’e Armağan, Baykan Sezer ve Türk Sosyolojisi, İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 39-45. TAHİR, Kemal, (2005), Devlet Ana, İstanbul: İthaki Yayınları. ÜLKEN, Hilmi Ziya, (2001), Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarih, İstanbul: Ülken Yayınları.
Toplam 3 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Mart 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014Cilt: 38 Sayı: 1 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.