Lakaplar sosyal hayatın bir gerçeğidir. Ad bilimi ve halk bilimi gibi farklı bilim dallarıyla ilişkili olan lakaplar konusunda köy, ilçe ve şehirlerde derleme çalışmaları yapılmaktadır. Kaynak şahıslardan yararlanılarak yapılan derleme çalışmalarında farklı nitelikte çok sayıda lakap tespit edilmektedir. Çalışmalardan çıkan ortak sonuca göre lakaplar, kişilerin fiziksel ve psikolojik özelliklerine göre; unvan ve akrabalık ilişkilerine göre; inanç ve soylarına göre verilmektedir.
Sahada yapılan lakap çalışmalarının hikâye edici metinler üzerinde de yapılması mümkündür. Bu araştırma, mümkün olan bu tür bir incelemeyi örneklendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın evrenini hikâye edici metinler oluşturmaktadır. Örneklem ise Fakir Baykurt’un beş köy romanıdır. Romanlar yazarın dokuz romanı arasından basit seçkisiz örnekleme tekniğiyle seçilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen romanlar şunlardır: Irazca’nın Dirliği, Kaplumbağalar, Köygöçüren, Onuncu Köy ve Tırpan. Araştırmada nitel inceleme metodu uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre romanlarda tespit edilen lakaplar, sahada tespit edilen lakaplarla benzer özellikler göstermektedir. Bu sonuç, lakap çalışmalarının hikâye edici metinler üzerinde yapılabileceğini göstermektedir. Romanlarda lakaplar genellikle kişileri kolay yoldan tarif etmek ve kişilerin isimlerini benzer isimlerden ayırt etmek için kullanılmaktadır. Çalışmada kahramanların çoğunluğunun unvan ve akrabalık ilişkilerine göre isimlendirildiği tespit edilmiştir. Türk edebiyatında lakap ilişkisiyle incelenebilecek çok sayıda hikâye edici metin bulunmaktadır. Bu metinlerin lakap ilişkisiyle incelenmesi Türk kültürünü farklı yönleriyle tanıma açısından yararlı sonuçlar verecektir.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Articles |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 19 Haziran 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Cilt: 44 Sayı: 1 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.