Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

Öz

Çocuk gelinler, erken yaş evlilikler ve zoraki evlilikler kavramları ile ifade edilmektedir. Çocuk gelin evlilikleri, kız çocuklarının fiziksel ve psikolojik olarak gelişimlerini tamamlamadan meydana getirdiği evliliklerdir. Evlilik olgusu yetişkinliğe ait bir kavramsallaştırmadır. Fakat yetişkinliğe ait evlilik olgusunun çocuklarda yaşanması çocuk tanımı üzerinde düşünülmesine olanak sağlamıştır. Özellikle modernleşme süreci, çocuk tanımının daha net yapılabilmesine, kız çocuklarının eğitim şartlarının iyileştirilmesine, eğitim süresinin uzatılmasına ve kızların ekonomik hayata dâhil olmalarına olanak sağlamıştır. En önemlisi de anne-çocuk ölüm riskinin çocuk gelin evliliklerle olan ilişkisi çok net bir şekilde ortaya konulmuştur. Yaşanan gelişmeler çocuk gelin olgusunun bir sosyal sorun olarak tanımlanmasını sağlamıştır. Bu çalışmada çocuk gelin olgusunun sosyo-kültürel nedenleri belirlenmeye çalışılmıştır. Literatür taramaları yapılmıştır. Çalışma, özel ve detaylı bir konu olarak düşünüldüğü için nitel araştırma halinde hazırlanmıştır. Çalışmada derinlemesine mülakat tekniği kullanılmıştır. Örneklem, Elazığ yöresinde çocuk gelin olan 25 kişi ile sınırlandırılmıştır. Veriler, MAXQDA/2020 nitel araştırma programında analiz edilmiştir. Erken yaşlardaki evliliklerin nedenleri kategoriler ve alt kategoriler haline incelenmiştir. Araştırmada çocuk gelin evliliklerde, eğitimsizlik, yoksulluk, kırsal yaşam, aile içi şiddet, istismar olayları, cinsiyet ayrımcılığı, inanç, kader, namus, geleneksel ve kültürel yapı gibi birçok faktörün etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Literatüre katkı sağlayacağı kanaatiyle konunun önemi vurgulanarak öneriler sunulmuştur.