PANDEMİ SÜRECİNDE UZAKTAN EĞİTİM FIRSAT EŞİTLİĞİNE İLİŞKİN ORTAYA ÇIKARDIĞI TEMEL PROBLEMLER: ÖZEL VE DEVLET OKULU ÖRNEĞİ

Gül Aktaş; Sümeyra Çabar

Araştırma Makalesi

The Main Problems of Distance Education Concerning Equal Opportunity During the Pandemic Process: The Case of Private and Public Schools

Yıl 2023, Cilt: 47 Sayı: 1, 11 - 27, 30.06.2023

Gül Aktaş , Sümeyra Çabar

Öz

Covid-19 salgınının tüm dünyada hızla yayılmasının ardından Dünya Sağlık Örgütü salgına ilişkin risk haritasına bakarak süreci pandemi olarak ilan etmiştir. Pandeminin ilan edilmesinden sonra Türkiye’de tedbirler öncelikli olarak eğitim alanından başlamıştır. Geleneksel eğitim anlayışında öğrenci-öğretmen birlikteliği ile etkileşimli bir sınıfta yapılan dersler, Covid-19 salgını ile birlikte uzaktan, dijital platformda, çevrimiçi olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, uzaktan eğitim döneminde, sınıfsal farklılıkların eğitimdeki fırsat eşitliğini ne yönde etkilediği sorusuna cevap aranmıştır. Bu kapsamda, Denizli’de devlet okulunda öğrenim gören 16 öğrenci ve özel okulda öğrenim gören 16 öğrenci olmak üzere toplam 32 öğrenci ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Farklı sosyo-ekonomik sınıflardan gelen özel ve devlet okulunda okuyan lise öğrencilerinin uzaktan eğitim sürecinde karşılaştıkları problemler onların söylemlerinden yola çıkarak anlaşılmaya çalışılırken, Bourdieu’nun “alan, sermaye ve habitus” kavramları temel alınmıştır. Çalışmanın ortaya çıkmasında bazı temel sosyolojik sorular belirleyici olmuştur. Bunlar; eğitimde yaşanan eşitsizliklerin uzaktan eğitim ile birlikte ne yöne evrildiği, uzaktan eğitimin farklı sosyo-ekonomik yapılardan gelen öğrencilerin başarısını ne yönde etkilediği, öğrencilerin süreçle ilgili deneyimleri ve gelecek kaygılarının neler olduğu sorusu şeklinde sıralanabilir. Çalışma kapsamında, sosyo-ekonomik düzeyi düşük ailelerden gelen öğrenciler, ev ortamında derse katılmalarını engelleyecek bazı sorunlar ile karşılaştıklarını, ailelerinin bu konuda kendilerine destek olma noktasında yetersiz kaldığını dile getirmişlerdir. Evde eğitim sürecine katılmaları ile ilgili yaşadıkları en temel problemler, aile üyelerinin kalabalık olması ve özellikle kış aylarında tek odada yaşamak zorunda olmaları nedeniyle gürültülü ortamda ders dinleyemeye ve sınava hazırlanmaya çalışması, misafir kültürünün devam ettiği ailelerde hane üyelerinin yanı sıra gelen misafirlere ikramın özellikle kız çocukları tarafından yapılması, katılımcılardan bazılarının hasta yakınına bakmak zorunda olması ya da tarlada ailesine yardım etmesi gibi sorunlardır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Pandemi, Uzaktan eğitim, Eğitimde fırsat eşitliği, Bourdieu, Alan, Sermaye, Habitus

Kaynakça

Aktaş, G. (2021). Pandemi Sürecine Tanıklık Eden Gençler Üzerine Nitel Bir Çalışma: Üniversite Gençliği Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 54, 27-48.
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste, (Richard Nice, Translated by), Cambridge: Harward University Press.
Bourdieu, P. & Passeron, J-C. (2019). Yeniden Üretim: Eğitim Sistemine İlişkin Bir Teorinin İlkeleri. (L. Ünsaldı, A. Sümer, Ö. Akkaya, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
Bourdieu, P. & Wacquant, L. (2021), Düşünümsel Sosyolojiye Davet, (N. Ökten, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları. Bourdieu, P. (2016). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. (H. U. Tanrıöver, Çev.) İstanbul: Hil Yayın.
Çelik, Ö. (2022). Covid 19 Salgını: Beck’in Risk Toplumuna Kısa Bir Ziyaret Mi Yoksa Kalıcı Yerleşim Mi!. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 39 (2), 198-211.
Elçiçek, M. (2022). Uzaktan Eğitim Engelleri: Bir Meta-Sentez Çalışması, Üniversite Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 35-45.
Hesapçıoğlu, M. & Dündar, S. (2011). Türkiye’de Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Postmodernizm. Konya: Eğitim Kitabevi.
Işık, M. ve Bahat, İ. (2021). COVİD 19: Eğitimde Yeni Arayışlar. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 82-89.
İşman, A. (1998). Students’ Preception of a Class Offered through Distance Education. (Unpublished Doctoral Thesis), Ohio University,Athens, Ohio, USA.
Karademir, C. ve Kaya, M. (2020), Sınıf Eşitsizliğinin Bourdieu’nün Sermaye ve Habitus Kavramları Üzerinden Değerlendirilmesi: Parazit Filminin Betimsel Analizi. TRT Akademi, 5 (10), 644-667.
Keskin, M. ve Özer Kaya, D. (2020). COVID-19 Sürecinde Öğrencilerin Web Tabanlı Uzaktan Eğitime Yönelik Geri Bildirimlerinin Değerlendirilmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5 (2), 59-67.
Kuş, Z., Mert, H. ve Boyraz, F. (2021). Covid-19 Salgını Süresince Eğitimde Fırsat Eşit(siz)liği: Kırsal Kesimdeki Öğretmen ve Ebeveyn görüşleri, Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11 (2), 470-493.
Maıgret, E. (2014). Medya ve İletişim Sosyolojisi. (H. Yücel, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
Marangoz, M. ve Özen, E. (2021), Covid-19 Pandemi Sürecinin Farklı Alanlarda Dijitalleşmeye Etkileri: Kavramsal Bir Değerlendirme, Hitit Ekonomi ve Politika Dergisi, 1 (1), 54-68.
Özer, M. & Suna, H. E. (2020), COVİD-19 Salgını ve Eğitim. M. Şeker, A. Özer & C. Korkut (Ed.) Küresel Salgının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği içinde, Ankara: TDV Yayın Matbaacılık Tesisleri.
Palabıyık, A. (2011). Pierre Bourdieu Sosyolojisinde Habitus, Sermaye ve Alan Üzerine. Liberal Düşünce Dergisi, (62), 121-141.
Uşun, S. (2006). Uzaktan Eğitim. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Uzun, S. & Uzunöz, A. (2022). Pandemide Öğretmen Olmak: Sınıf Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitim Deneyimleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 8 (1), 1-36.
Yanıklar, C. (2010). Kültürel Sermaye, Eğitim ve Toplumsal Tabakalaşma: Pierre Bourdieu’nün Yeniden Üretim Kuramına Eleştirel Bir Bakış. Sosyoloji Dergisi, 22, 121-138.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.