Öz
Çağımızda karşılaştığımız birçok problem, bireylerin yalnızca bilgiyle donatılmasının yeterli olmadığını açıkça ortaya koymaktadır. Bu durum, modern toplumlarda bireyin yetişmesinde karakter ve değer eğitiminin en az salt bilgi kadar belirleyici rol oynadığını ortaya koymaktadır. Nitekim ideal bir toplum, aydın ve ahlaklı bireylerin yetişmesiyle oluşur. Aydın ve ahlaklı bireyler yetiştirmede ise eğitim önemli rol oynar. Kant’ın eğitim felsefesi bu doğrultuda önemli bir reçete sunmuştur. O, eğitim felsefesinde bireyin akıl ve ahlak temelli gelişimini esas alarak yalnızca bilgiyle değil aynı zamanda ahlaka dayalı bir eğitim anlayışını savunur. Kant için gerçek bir eğitim fikri, insanlığın tüm doğal eğilimlerinin gelişmesini amaçlayan eğitimdir. Kant’a göre insanların yetenekleri ve becerileri geliştirilmesi gereken tohumlar gibidir. Bu tohumları insanlığa dönüştürmek ise doğal yatkınlıkları uygun oranlarda geliştirmek ve insanların kaderlerine ulaşmalarını sağlamakla mümkün olur.
Kant’ a göre insan eğitilebilir tek varlık olarak potansiyelini gerçekleştirebilmek için bir eğitim sürecinden geçmek zorundadır. Bu bağlamda eğitim, bireyin doğuştan gelen eğilimlerini şekillendirerek, bireyi aydın, ahlaklı ve sorumluluk sahibi bir özneye dönüştürür. Kant eğitim felsefesiyle bireyi hem bireysel iyiliği hem de insanlığın ortak iyiliği doğrultusunda yönlendirmeyi amaçlamıştır. Kant’ın eğitim sürecini disiplin, kültür, uygarlık ve ahlaki özerklik ilkeleri çerçevesinde yapılandırılması gerektiği düşüncesi modern eğitimde eleştirel düşünme, ahlaki bilinç ve özerklik gibi temel hedeflerin felsefi dayanaklarını sunmuştur. Onun bu kapsamlı yaklaşımı, günümüz eğitim sistemlerinin karşı karşıya kaldığı sorunlara yönelik güçlü bir eleştiri ve çözüm potansiyeli taşımaktadır. Bu çalışmada, Kant’ın eğitim anlayışı sistematik olarak ele alınarak, O’nun aydın ve ahlaklı birey yetiştirme sürecine katkıları incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akpınar, B., Özer, B., Oral, B., Köksalan, B., (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin Program Geliştirme ve Felsefi Düzlemden Analizi, Sosyal Bilimeler Ekev Akademi Dergisi, Sayı: 99, 59-73.
- Arslankara, V.B. ve Arslankara E. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin Felsefi Temelleri: Ontolojik, Epistemolojik ve Aksiyolojik Bakış Açılarından Bir Değerlendirme. İstanbul Eğitim Dergisi. 1(1), 121-145.
- Auweele D. V. (2015). Kant on Religious Moral Education, Kantian Review,20(3),373-394. https://doi.org/10.1017/S136941541500014X
- Buchner. E.F. (1904). Educational Theory of Kant, J. B. Lippincott Company.
- Cassirer, E. (2017). Rousseau, Kant, Goethe. Mustafa Tüzel (Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Çilingir L. ve Küçükali R. (2004), Immanuel Kant’ın Eğitim Anlayışı, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi (10), 81-98.
- Dickerson, A.B., (2001). Fifty Major Thinkers on Education From Confucius to Dewey, J. A. Palmer, L. Bresler, D. E. Cooper (Ed.), Routledge.
- Efe, M.E. (2024). Türkiye Maarif Modeli: Eğitimde Kültürel Değerler ve Dijitalleşme Perspektifi. Route Education and Social Science Journal , 89, 213-224. Doi: 10.17121/ressjournal.3606
- Foroushani, Z. J. A., Mahini, F., & Yousefy, A. R. (2012). Moral education as learner's need in 21 century: Kant ideas on education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 244-249, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.646
- Frankena, W. K. (1965). Three Historical Philosophies of Education Aristotle, Kant, Dewey, Scott, Foresman and Company.
- Frierson, P.R. (2021). Dicipline and the Cultivation of Autonomy in Immanuel Kant and Maria Montessori. Journal of Philosophy of Education, 55(6), 1097-1111.
- Frierson, P.R. (2024), Kant on Education, A. Gomes, A. Stephenson (Ed.), The Oxford Handbook of Kant, Oxford University Press.
- Guyer, P. (2006). Kant, Deniz Sosyal (Çev.). Say Yayınları.
- Heimsoeth, H. (2007). Kant’ın Felsefesi, Takiyettin Mengüşoğlu (Çev.), DoğuBatı Yayınevi.
- Kant, I. (1906). Kant on Education (Ueber Pädagogik), Annette Churton (Trans.), D.C. Heath&CO., Publishers.
- Kant, I. (1984). Aydınlanma Nedir? Sorusuna Yanıt (1784). Nejat Bozkurt (Çev.), Remzi Kitabevi.
- Kant, I. (1999). Pratik Aklın Eleştirisi, Ioanna Kuçuradi, Ülker Gökberk, Füsun Akatlı (Çev.), TFK Yayınları.
- Kant, I. (2002). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, Ionna Kuçuradi (Çev.), Türkiye Felsefe Kurumu.
- Kant, I. (2006). Anthropology from a Pragmatic Point of View, Robert B. Louden (Ed. and Trans.), Cambridge University Press.
- Kant, I. (2007). Anthropology, History and Education. G. Zöller, R.B. Louden (Ed.), Cambridge University Press.
- Kant, I. (2008). The Metaphysıcal Elements of Ethics, Arc Manor.
- Kant, I. (2008a). Arı Usun Eleştirisi, Aziz Yardımlı (Çev.). İdea Yayınevi.
- Kant, I. (2013). Eğitim Üzerine, Ahmet Aydoğan (Çev.), Say Yayınları.
- Kant, I. (2021). Fakültelerin Çatışması, Mevlüt Albayrak (Çev.), Fol Yayınları.
- Kant, I., (1996), Practical Philosophy, Paul Guyer, Allen W. Wood (Ed.), Cambridge University Press.
- Kanz, H. (1997). Immanuel Kant, Z. Morsy (Ed.), Thinkers on Education (Volume 2, 789-806), Unesco Publishing/ Oxford &IBH Publishing.
- Kornilaev, L. (2023). Kant’s Pedagogical Thought and Current Problems of Education. In SHS Web of Conferences, 161(06008),1-6. https://doi.org/10.1051/shsconf/202316106008
- Kuehn, M. (2011). Immanuel Kant. Bülent O. Doğan (Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Louden, R. B. (1997). The education of humanity: A Kantian primer. Journal of Education, 179(1), 77-98.
- Mueller, L. (2019). Education, philosophy, and morality: Virtue philosophy in Kant. Eidos. A Journal for Philosophy of Culture, Vol. 3, 4( 10), 114-137. DOI: 10.14394/eidos.jpc.2019.0045
- Munzel, G. F. (2012). Kant’s Conception of Pedagogy Toward Education of Freedom, Northwestern University Press.
- Munzel, G.F., (2003). Kant on Moral Education, or “Enlightenment” and the Liberal Arts, The Review of Metaphysics, 57(1), 43-73, https://www.jstor.org/stable/20131938
- Rousseau, J.J., (2022). Émile, Yaşar Avunç (Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Tepe, H. (2014). Günümüz Sorunları Karşısında Kant Etiği Çaresiz midir?, G. Murteza (Ed.), Kant Özel Sayısı, Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi, Sayı: 3, 157-170.
- Türkçe Sözlük (2018), Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Ünlü, Ö. (2014). Kant’ın Ahlak Felsefesini Rousseau’daki Kökleri: Vicdan-İstenç- Akıl Birliğinden Aklın Birliğine, G.
- Murteza (Ed.), Kant Özel Sayısı, Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi, Sayı: 3, 170-187.
- Wood, A. (2024). Kant’ın Etik Düşüncesi. Seniye Tilev, Umut Eldem (Çev.). VakıfBank Kültür Yayınları.
- Yayla, A. (2005). Kant’ın Ahlak Eğitimi Anlayışı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 73-86. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000106
- Yıldırım, Y. (2014). Zamansız Eylem: Özgürlüğün Sonuçları Üzerine, G. Murteza (Ed.), Kant Özel Sayısı, Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi. Sayı:3, 170-187.
The Contributions of Kant’s Philosophy of Education to the Process of Cultivating Enlightened and Moral Individuals
Öz
The multitude of challenges faced in contemporary society clearly demonstrates that equipping individuals with knowledge alone is insufficient. This reality reveals that character and values education play a role as decisive as factual knowledge in the development of individuals within modern societies. Indeed, an ideal society is formed through the cultivation of enlightened and moral individuals, and education plays a pivotal role in this process. In this context, Immanuel Kant’s philosophy of education offers a significant framework. Grounding his educational philosophy in reason and morality, Kant advocates for an approach to education that encompasses not only the transmission of knowledge but also the cultivation of moral character. For Kant, the true concept of education is one that aims to develop all natural inclinations of humanity. He likens human talents and abilities to seeds that must be nurtured and developed, asserting that transforming these seeds into humanity requires the balanced cultivation of natural predispositions to enable individuals to fulfill their destinies.
According to Kant, the human being is the only creature capable of being educated, and in order to realize their potential, must undergo an educational process. In this regard, education shapes the innate tendencies of the individual, transforming them into an enlightened, moral, and responsible subject. Kant’s philosophy of education aims to guide the individual toward both personal goodness and the collective good of humanity. His conception that the educational process should be structured around the principles of discipline, culture, civilization, and moral autonomy has provided philosophical foundations for core objectives in modern education such as critical thinking, moral awareness, and autonomy. Kant’s comprehensive approach offers both a profound critique and a potential solution to the problems faced by contemporary educational systems. This study systematically examines Kant’s conception of education, exploring his contributions to the formation of enlightened and moral individuals.
Anahtar Kelimeler
Kant, philosophy of education moral education enlightened individual
Kaynakça
- Akpınar, B., Özer, B., Oral, B., Köksalan, B., (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin Program Geliştirme ve Felsefi Düzlemden Analizi, Sosyal Bilimeler Ekev Akademi Dergisi, Sayı: 99, 59-73.
- Arslankara, V.B. ve Arslankara E. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin Felsefi Temelleri: Ontolojik, Epistemolojik ve Aksiyolojik Bakış Açılarından Bir Değerlendirme. İstanbul Eğitim Dergisi. 1(1), 121-145.
- Auweele D. V. (2015). Kant on Religious Moral Education, Kantian Review,20(3),373-394. https://doi.org/10.1017/S136941541500014X
- Buchner. E.F. (1904). Educational Theory of Kant, J. B. Lippincott Company.
- Cassirer, E. (2017). Rousseau, Kant, Goethe. Mustafa Tüzel (Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Çilingir L. ve Küçükali R. (2004), Immanuel Kant’ın Eğitim Anlayışı, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi (10), 81-98.
- Dickerson, A.B., (2001). Fifty Major Thinkers on Education From Confucius to Dewey, J. A. Palmer, L. Bresler, D. E. Cooper (Ed.), Routledge.
- Efe, M.E. (2024). Türkiye Maarif Modeli: Eğitimde Kültürel Değerler ve Dijitalleşme Perspektifi. Route Education and Social Science Journal , 89, 213-224. Doi: 10.17121/ressjournal.3606
- Foroushani, Z. J. A., Mahini, F., & Yousefy, A. R. (2012). Moral education as learner's need in 21 century: Kant ideas on education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 244-249, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.06.646
- Frankena, W. K. (1965). Three Historical Philosophies of Education Aristotle, Kant, Dewey, Scott, Foresman and Company.
- Frierson, P.R. (2021). Dicipline and the Cultivation of Autonomy in Immanuel Kant and Maria Montessori. Journal of Philosophy of Education, 55(6), 1097-1111.
- Frierson, P.R. (2024), Kant on Education, A. Gomes, A. Stephenson (Ed.), The Oxford Handbook of Kant, Oxford University Press.
- Guyer, P. (2006). Kant, Deniz Sosyal (Çev.). Say Yayınları.
- Heimsoeth, H. (2007). Kant’ın Felsefesi, Takiyettin Mengüşoğlu (Çev.), DoğuBatı Yayınevi.
- Kant, I. (1906). Kant on Education (Ueber Pädagogik), Annette Churton (Trans.), D.C. Heath&CO., Publishers.
- Kant, I. (1984). Aydınlanma Nedir? Sorusuna Yanıt (1784). Nejat Bozkurt (Çev.), Remzi Kitabevi.
- Kant, I. (1999). Pratik Aklın Eleştirisi, Ioanna Kuçuradi, Ülker Gökberk, Füsun Akatlı (Çev.), TFK Yayınları.
- Kant, I. (2002). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, Ionna Kuçuradi (Çev.), Türkiye Felsefe Kurumu.
- Kant, I. (2006). Anthropology from a Pragmatic Point of View, Robert B. Louden (Ed. and Trans.), Cambridge University Press.
- Kant, I. (2007). Anthropology, History and Education. G. Zöller, R.B. Louden (Ed.), Cambridge University Press.
- Kant, I. (2008). The Metaphysıcal Elements of Ethics, Arc Manor.
- Kant, I. (2008a). Arı Usun Eleştirisi, Aziz Yardımlı (Çev.). İdea Yayınevi.
- Kant, I. (2013). Eğitim Üzerine, Ahmet Aydoğan (Çev.), Say Yayınları.
- Kant, I. (2021). Fakültelerin Çatışması, Mevlüt Albayrak (Çev.), Fol Yayınları.
- Kant, I., (1996), Practical Philosophy, Paul Guyer, Allen W. Wood (Ed.), Cambridge University Press.
- Kanz, H. (1997). Immanuel Kant, Z. Morsy (Ed.), Thinkers on Education (Volume 2, 789-806), Unesco Publishing/ Oxford &IBH Publishing.
- Kornilaev, L. (2023). Kant’s Pedagogical Thought and Current Problems of Education. In SHS Web of Conferences, 161(06008),1-6. https://doi.org/10.1051/shsconf/202316106008
- Kuehn, M. (2011). Immanuel Kant. Bülent O. Doğan (Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Louden, R. B. (1997). The education of humanity: A Kantian primer. Journal of Education, 179(1), 77-98.
- Mueller, L. (2019). Education, philosophy, and morality: Virtue philosophy in Kant. Eidos. A Journal for Philosophy of Culture, Vol. 3, 4( 10), 114-137. DOI: 10.14394/eidos.jpc.2019.0045
- Munzel, G. F. (2012). Kant’s Conception of Pedagogy Toward Education of Freedom, Northwestern University Press.
- Munzel, G.F., (2003). Kant on Moral Education, or “Enlightenment” and the Liberal Arts, The Review of Metaphysics, 57(1), 43-73, https://www.jstor.org/stable/20131938
- Rousseau, J.J., (2022). Émile, Yaşar Avunç (Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Tepe, H. (2014). Günümüz Sorunları Karşısında Kant Etiği Çaresiz midir?, G. Murteza (Ed.), Kant Özel Sayısı, Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi, Sayı: 3, 157-170.
- Türkçe Sözlük (2018), Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Ünlü, Ö. (2014). Kant’ın Ahlak Felsefesini Rousseau’daki Kökleri: Vicdan-İstenç- Akıl Birliğinden Aklın Birliğine, G.
- Murteza (Ed.), Kant Özel Sayısı, Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi, Sayı: 3, 170-187.
- Wood, A. (2024). Kant’ın Etik Düşüncesi. Seniye Tilev, Umut Eldem (Çev.). VakıfBank Kültür Yayınları.
- Yayla, A. (2005). Kant’ın Ahlak Eğitimi Anlayışı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 73-86. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000106
- Yıldırım, Y. (2014). Zamansız Eylem: Özgürlüğün Sonuçları Üzerine, G. Murteza (Ed.), Kant Özel Sayısı, Felsefi Düşün Akademik Felsefe Dergisi. Sayı:3, 170-187.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | 18. Yüzyıl Felsefesi, Aydınlanma (Felsefede Aydınlanma Tarihi), Felsefe Tarihi (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Kasım 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Haziran 2025 |
| Kabul Tarihi | 24 Kasım 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 49 Sayı: 3 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.