Öz
Edebiyat sanatının toplumla her zaman güçlü bir bağı vardır. Sanatçı, bütün kimliklerinin ötesinde her şeyden önce içinde bulunduğu toplumun bir ferdidir. Hâliyle kendi devrinde yaşanan hâdiseler, bilhassa büyük siyasî ve sosyal olaylar sanatçıları etkiler. Bu etki, eserlere bazen doğrudan bazen dolaylı yollarla yansır. Sosyolojik eleştiri yöntemi ile okunan, incelenen şiirlerde bu yansımalar daha net görülür.
Türk âşıklık geleneğinin en önemli temsilcilerinden biri olan Âşık Veysel'in birçok şiirinde siyasî ve sosyal konuları görmek mümkündür. Veysel'in saz âşıklarına biçtiği rolü yerine getirerek kendisinin de doğrudan veya dolaylı olarak devrinin önemli olaylarına ve bunların kendindeki izlerine bazı şiirlerinde yer verdiği görülür.
Bu çalışmanın konusunu teşkil eden "Bu Yolda" şiiri bu şiirlerden biridir. Bu şiirde, Veysel'in kendi penceresinden gördüğü kadarıyla, muhakeme ettiği şekliyle Menderes Dönemi'ne ayna tuttuğu; bu dönemin başlıca önemli hâdiselerinin ve bunların tesirlerinin bazen doğrudan bazen ise göndermelerle şiire yansıtıldığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahmad, F. (2015). Demokrasi Sürecinde Türkiye,İstanbul: Hil Yayınları.
- Akkuş, S. (2017). 1970’li Yıllarda Âşık Şiirinde Politik Söylem [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Alay, O. (2019). "Türk Saz Şairlerinin/Âşıklarının Karakteristik Özelliklerine Dair Bir Değerlendirme", Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, cilt: CXVI, sayı: 814.
- Arı, B. (2015)." Âşık Şiirinde Toplumsal Eleştiri", Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt: 12, sayı: 32, sayfa: 262-284.
- Artun, E. (2011). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı Edebiyat Tarihi/Metinler, Adana: Karahan Kitabevi.
- Aydemir,Ş. S. (2000). İhtilâlin Mantığı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Boratav, P. N. (1968), "Âşık Edebiyatı", Türk Dili Dergisi Türk Halk Edebiyatı Özel Sayısı, Sayı: 207, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
- Çalışlar, İ. (2003). "Türkiye'de Radyo Haberciliğinin Gelişimi", Radyo ve Radyoculuk, (Der: Sevda Alankuş), İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, sayfa: 125-138.
- Düzgün, D. (2020). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (Ed: M. Öcal Oğuz), Ankara: Grafiker Yayınları
- Eryılmaz, T. (2003). "Radyo ve Radyoculuk", Radyo ve Radyoculuk, (Der: Sevda Alankuş), İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, sayfa:79-103
- Kaya, D. (2011). Âşık Veysel, Ankara:Akçağ Yayınları.
- Kejanlıoğlu, B. (2003). "Türkiye'de Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Siyasası",Radyo ve Radyoculuk, (Der: Sevda Alankuş), İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları, sayfa:139- 170.
- Lyotard, J. F. (2013). Postmodern Durum, (Çev: İsmet Birkan), İstanbul: Bilgesu Yayıncılık
- Menderes, A. ve Akyol, T. (2011).Demokrasiden Darbeye Babam Adnan Menderes, İstanbul: Doğan Kitap Yayıncılık.
- Moran, B. (2008). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Özdemir, A. (2013). İki Kapılı Handa Âşık Veysel, Sivas: Sivas Platformu.
- Özdemir, C. (2011). 17-19. Yüzyıl Âşık Tarzı Türk Şiirinde Sosyo-Kültürel Hayat [Yayımlanmamış Doktora Tezi], Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pehlivan, B. (1984). Âşık Veysel Yaşamı-Sanatı-Şiirleri Üzerine Bir İnceleme, İstanbul: Deniz Kitaplar Yayınevi.
- Taşpınar, G. T. (1996). 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi].İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Uyar, H. (2017). Demokrat Parti İktidarında CHP 1950-1960, İstanbul: Doğan Kitap.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebiyat Sosyolojisi |
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Ekim 2023 |
| Kabul Tarihi | 8 Kasım 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 47 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.