Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

Öz

İnsanların saygı duyduğu ve ona bir anlam yükleyerek kutsallaştırdığı nesnelere kült denir. Tabiat kültleri ateş, su, toprak, dağ-taş ve ağaçtır. Bu kültlere insanların yüklediği anlamlar ile birlikte korku ve saygı duyulur. İnsanlar tarihleri boyunca birçok şekilde faydalanmış oldukları bu unsurlara yükledikleri anlamlar ile farklı farklı uygulamalar gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla hayatın önemli bir noktasında olan bu unsurlar hayatın birçok alanına da yansımıştır. Edebiyatta da kendine yer edinen bu kültler, birçok üreticinin malzemelerinde görülmektedir. Âşık Veysel de şiirlerinde bu unsurları sıkça kullanmıştır. Veysel’in şiirlerinde bu unsurlar arasında en çok kullanılan dağ-taş sonra su sonra toprak ve ateş ile ağaç gelmektedir. Bu unsurlar şiirlerde çoğu zaman gerçek anlamlarıyla ve şiirin temasına uygun biçimde anlamı güzelleştirmek ve pekiştirmek amacıyla kullanılmıştır. Yer yer bu unsurların kutsallığını da işleyen Veysel, doğrudan bu unsurları ele alan şiirler de üretmiştir. Tabiat kültleri Veysel’in şiirlerinde en çok anlamı güzelleştirmek ve pekiştirmek amacıyla kullanılmıştır. Bunların yanı sıra farklı anlamları çağrıştırarak ya da farklı kavramları sembolize ederek kullandığı şiirleri de mevcuttur. Ancak tüm bu şiirlerde kültlere duyulan saygının ötesinde gerçekleştirilen uygulamalara rastlanmamıştır.