TÜRK YÜKSEKÖĞRETİMİNİN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLER İLE SURİYELİLERE YÖNELİK UYGULAMALARI VE GÖÇ YÖNETİMİNE KATKILARI
Öz
Türkiye’nin güç bagajı, göç yönetimi konusunda bir yol haritası oluşturmasını zorunlu kılmaktadır. Türkiye’nin göç yönetimi hamlesi, 2013’te Göç İdaresi Başkanlığı’nın kurulması ile birlikte yeni bir şekil kazanmıştır. Göç İdaresi Başkanlığı, göç politikalarının, iltica prosedürlerinin ve entegrasyon programlarının uygulanmasından sorumlu temel kamu otoritesi halini alırken, başta yerel yönetimler, STK’lar ve üniversiteler olmak üzere kamu ve özel sektörden birçok kurum ve organizasyon göç yönetimi alanında temel aktörler olarak görevler üstlenmiştir. Çalışmanın odağını oluşturan yükseköğretim kurumları olarak üniversiteler bu yeni dönemde Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin eğitim hizmetlerinden faydalanabilmeleri adına kapılarını göçmenlere açmıştır.
Türkiye’de yükseköğretim gören yabancılar sadece Suriyeliler değildir. Son dönem Türk Yükseköğretiminin önemli bir diğer politika hamlesi de yükseköğretimde uluslararasılaşma hamlesi kapsamında uluslararası öğrencilere kapılarını açması olmuştur.
Türkiye köklü tarihi, ilgi çekici kültürel yapısı, bölgesinin güçlü ve istikrarlı ülkesi olması, kaliteli üniversite eğitimi sunması ve uluslararası yetenekleri ülkemize çekmek için devlet tarafından sağlanan teşvikler sayesinde son yıllarda uluslararası öğrenciler için tercih edilen bir ülke haline gelmiştir. Bugün Türkiye, çoğunluğu Orta Doğu, Afrika, Orta Asya ve Avrupa ülkelerinden gelen 300.000’den fazla uluslararası öğrenciye ev sahipliği yapmaktadır.
Bu çalışmada Türk yükseköğretiminde eğitim alan Suriyeli öğrencilere yönelik Türkiye’nin yükseköğretim politikası, farklı ülke uyrukluğuna sahip ve Türkiye’deki üniversitelerde eğitim alan uluslararası öğrenciler üzerinden Türk yükseköğretiminde daha görünür hala gelen uluslararasılaşma çabalarına yönelik bir değerlendirme sunulmaktadır. Ayrıca çalışmada üniversitelerin göç yönetimi bağlamında üstlendikleri yeni roller ve faaliyetler üzerine de bir değerlendirmede bulunulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Yükseköğretim Uluslararasılaşma Uluslararası Öğrenciler Suriyeliler Göç Yönetimi
Destekleyen Kurum
yok
Proje Numarası
yok
Kaynakça
- Akçay, E. Y., & Deniş, H. E., (2021). Uluslararası Göç Koridorunda Akdeniz Havzası ve Türkiye. Bölgesel Güvenlik Sorunları Ekseninde Türkiye (pp.361-384), Ankara: Nobel.
- Arslan, A. & Öztürk, S. &Yağlı, Ş. (2023), Türkiye’de Uluslararası Göçlerin İdari Yapıya Etkileri ve Bakanlıkların Göç Yönetim Süreçlerindeki Rolleri, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 65, 7-14.
- Arslan, E., (2021a). Göçü Harekete Geçiren Bir Dinamik Olarak Güvenlik: Suriye'nin Devlet Kapasitesi ve Kırılgan Devlet Niteliği Üzerine Bir Değerlendirme. Yerel Ve Bölgesel Eksende Uluslararasi Göç Üzerine Incelemeler (pp.1-24), Ankara: Nobel Yayınevi.
- Arslan, E., (2021b). Türkiye'de Göç Yönetimi: Süreçler, Aktörler ve Politikalar. Bölgesel Gelişmeler Işığında Uluslararası Göç ve Türkiye (pp.1-30), Ankara: Nobel Yayınevi.
- Çiçek, A & A. TURAN, "Public Diplomacy, Migration and Refugee Politics: The Case of Türkiye," R&S - Research Studies Anatolia Journal , vol.6, no.4, pp.584-613, 2023
- Çiçek, A. (2023). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nin Uluslararası Öğrenci Politikası ve Türk Kamu Diplomasisine Katkıları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 56-90.
- Çiçek, A., (2022). Soft Power, Public Diplomacy and Public Diplomacy Techniques: A Conceptual Evaluation. Turkish Business Journal , vol.3, no.6, 103-119.
- Demir, Fatma (2019), “Değişen Dünyada Diplomasi, Eğitim ve Diplomatik Dil”, Umay Türkeş Günay Armağanı Kitabı, İstanbul: Hiperyayın.
- Göç İdaresi Başkanlığı, (2024 ). https://www.goc.gov.tr/
- Güngör, H. & Soysal, T. (2021) “Türk Yükseköğretiminde Suriyeli Mülteciler”, Milli Eğitim, 50(1), 1245–1264. International Student Mobility at a Glance, (2022). https://timeassociation.org/2022/11/28/international-student-mobility-key-numbers-2022/
- İpek, E., & Arslan, E., & Çiçek, A., (2024). Suriyelilerin Sosyal Entegrasyonu Üzerine Bir İnceleme: Ankara'nın Altındağ İlçesi Örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.9, no.18, 346-367.
- Jones, W. J. (2010). European Union soft power: Cultural diplomacy & higher education in Southeast Asia. Silpakorn University International Journal. 51
- MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, (2021) chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_03/18104635_Mart_internet_bulteni_.pdf (01.12.2024).
- MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, (2023). 2023 Yılı Birim Faaliyet Raporu
- Presidency For Turks Abroad And Related Communities, (2025) https://ytb.gov.tr/en (23.05.2025). Teichler, U., Ferencz, I., & Wächter, B. (2011). Mapping mobility in European higher education. Volume I: Overview and trends. A study produced for the Directorate General for Education and Culture (DG EAC), of the European Commission, Brussels. 31
- Tosun, B., & Korkmaz, H., (2024). Göç Yönetiminde Belediyelerin Rolü: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve Barselona Belediyesi Örneği. Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi , vol.8, no.11, 1-15. Türkiye scholarships (2025). https://turkiyeburslari.gov.tr/ (23.05.2025).
- United States Education Market Overview 2024-2028 https://www.reportlinker.com/market-report/Education-And-Training/8555/Education?term=education% 20innovation&matchtype=b&loc_interest=&loc_physical=1012798&utm_group=standard&utm_term=education%20innovation&utm_campaign=ppc&utm_source=google_ads&utm_medium=paid_ads&utm_content=transactionnel-1&gad_source=1&gclid=CjwKCAiA74G9BhAEEiwA8kNfpSnoaK4kTejh30RIt289i_3s1fn8489RlUFoDt9dYZ9IQPuxudJAcxoCvwUQAvD_BwE (10.01.2025).
- YÖK, (2017). Türk Yükseköğretim Sisteminde Suriyeli Öğrenciler Uluslararası Konferansı, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi.
- Yükseköğretimde Uluslararasılaşma ve Türkiye’deki Üniversitelerin Uluslararası Görünürlüğü 2022 Çalıştay Raporu.
- YÖK, Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Eğitim Birimlerine Göre Sayıları, 2022 – 2023), https://istatistik.yok.gov.tr/ (09.09.2024).
- URL – 1 YÖK, Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Uyruklarına Göre Sayıları, 2022 – 2023). https://istatistik.yok.gov.tr/ (09.09.2024).
- URL – 2 YÖK, Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Uyruklarına Göre Sayıları, 2022 – 2023. https://istatistik.yok.gov.tr/ (09.09.2024).
- URL – 3 Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanlarının Uyruğuna Ve Akademik Görevlerine Göre Sayıları, 2022 – 2023. https://istatistik.yok.gov.tr/ (09.09.2024).
- Other References
- https://abcfuture.com.tr/tr/page/2023-2024-foreign-students-tuition-fees (05.07.2024).
- https://ais.siirt.edu.tr (05.07.2024).
- http://ibs.gantep.edu.tr/duyuru/files/articles/arabic-program-eng-v312538-0.pdf (06.07.2024).
- https://ibs.gantep.edu.tr/duyuru/files/articles/arapca-program-ucretleri-v312929.pdf https://international.anadolu.edu.tr/en (05.07.2024).
- https://international.omu.edu.tr/tr (05.07.2024).
- http://iso.ankara.edu.tr (06.07.2024).
- https://iso.cu.edu.tr/documents/olis-lis_tercih_kilavuzu_TR.pdf (06.07.2024). https://iso.dpu.edu.tr (06.07.2024).
- http://iso.gantep.edu.tr (06.07.2024).
- https://iso.istanbul.edu.tr/tr/_ (06.07.2024).
- https://iso.karabuk.edu.tr/index.aspx (06.07.2024).
- https://iso.karabuk.edu.tr/yuklenen/dosyalar/126821202391919.pdf (07.07.2024).
- https://istatistik.yok.gov.tr (07.07.2024).
- https://oia.atauni.edu.tr/new/ (07.07.2024).
- https://studyatsau.sakarya.edu.tr (07.07.2024).
- https://uludag.edu.tr/uaik (08.07.2024).
- https://uluslararasi.mersin.edu.tr (08.07.2024).
- http://uok.harran.edu.tr (07.07.2024).
- https://www.artuklu.edu.tr/uluslararasi-ogrenci(08.07.2024).
- http://yos.gantep.edu.tr/page.php?url=sinav-ucretleri-3 (08.07.2024).
- https://yos.karatekin.edu.tr/en-home# (08.07.2024).
The Practices of Turkish Higher Education Towards International Students and Syrians, and Their Contributions to Migration Management
Öz
Türkiye’nin güç bagajı, göç yönetimi konusunda bir yol haritası oluşturmasını zorunlu kılmaktadır. Türkiye’nin göç yönetimi hamlesi, 2013’te Göç İdaresi Başkanlığı’nın kurulması ile birlikte yeni bir şekil kazanmıştır. Göç İdaresi Başkanlığı, göç politikalarının, iltica prosedürlerinin ve entegrasyon programlarının uygulanmasından sorumlu temel kamu otoritesi halini alırken, başta yerel yönetimler, STK’lar ve üniversiteler olmak üzere kamu ve özel sektörden birçok kurum ve organizasyon göç yönetimi alanında temel aktörler olarak görevler üstlenmiştir. Çalışmanın odağını oluşturan yükseköğretim kurumları olarak üniversiteler bu yeni dönemde Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin eğitim hizmetlerinden faydalanabilmeleri adına kapılarını göçmenlere açmıştır.
Türkiye’de yükseköğretim gören yabancılar sadece Suriyeliler değildir. Son dönem Türk Yükseköğretiminin önemli bir diğer politika hamlesi de yükseköğretimde uluslararasılaşma hamlesi kapsamında uluslararası öğrencilere kapılarını açması olmuştur.
Türkiye köklü tarihi, ilgi çekici kültürel yapısı, bölgesinin güçlü ve istikrarlı ülkesi olması, kaliteli üniversite eğitimi sunması ve uluslararası yetenekleri ülkemize çekmek için devlet tarafından sağlanan teşvikler sayesinde son yıllarda uluslararası öğrenciler için tercih edilen bir ülke haline gelmiştir. Bugün Türkiye, çoğunluğu Orta Doğu, Afrika, Orta Asya ve Avrupa ülkelerinden gelen 300.000’den fazla uluslararası öğrenciye ev sahipliği yapmaktadır.
Bu çalışmada Türk yükseköğretiminde eğitim alan Suriyeli öğrencilere yönelik Türkiye’nin yükseköğretim politikası, farklı ülke uyrukluğuna sahip ve Türkiye’deki üniversitelerde eğitim alan uluslararası öğrenciler üzerinden Türk yükseköğretiminde daha görünür hala gelen uluslararasılaşma çabalarına yönelik bir değerlendirme sunulmaktadır. Ayrıca çalışmada üniversitelerin göç yönetimi bağlamında üstlendikleri yeni roller ve faaliyetler üzerine de bir değerlendirmede bulunulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Higher Education Internationalisation International Students Syrians Migration Management
Proje Numarası
yok
Kaynakça
- Akçay, E. Y., & Deniş, H. E., (2021). Uluslararası Göç Koridorunda Akdeniz Havzası ve Türkiye. Bölgesel Güvenlik Sorunları Ekseninde Türkiye (pp.361-384), Ankara: Nobel.
- Arslan, A. & Öztürk, S. &Yağlı, Ş. (2023), Türkiye’de Uluslararası Göçlerin İdari Yapıya Etkileri ve Bakanlıkların Göç Yönetim Süreçlerindeki Rolleri, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 65, 7-14.
- Arslan, E., (2021a). Göçü Harekete Geçiren Bir Dinamik Olarak Güvenlik: Suriye'nin Devlet Kapasitesi ve Kırılgan Devlet Niteliği Üzerine Bir Değerlendirme. Yerel Ve Bölgesel Eksende Uluslararasi Göç Üzerine Incelemeler (pp.1-24), Ankara: Nobel Yayınevi.
- Arslan, E., (2021b). Türkiye'de Göç Yönetimi: Süreçler, Aktörler ve Politikalar. Bölgesel Gelişmeler Işığında Uluslararası Göç ve Türkiye (pp.1-30), Ankara: Nobel Yayınevi.
- Çiçek, A & A. TURAN, "Public Diplomacy, Migration and Refugee Politics: The Case of Türkiye," R&S - Research Studies Anatolia Journal , vol.6, no.4, pp.584-613, 2023
- Çiçek, A. (2023). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nin Uluslararası Öğrenci Politikası ve Türk Kamu Diplomasisine Katkıları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 56-90.
- Çiçek, A., (2022). Soft Power, Public Diplomacy and Public Diplomacy Techniques: A Conceptual Evaluation. Turkish Business Journal , vol.3, no.6, 103-119.
- Demir, Fatma (2019), “Değişen Dünyada Diplomasi, Eğitim ve Diplomatik Dil”, Umay Türkeş Günay Armağanı Kitabı, İstanbul: Hiperyayın.
- Göç İdaresi Başkanlığı, (2024 ). https://www.goc.gov.tr/
- Güngör, H. & Soysal, T. (2021) “Türk Yükseköğretiminde Suriyeli Mülteciler”, Milli Eğitim, 50(1), 1245–1264. International Student Mobility at a Glance, (2022). https://timeassociation.org/2022/11/28/international-student-mobility-key-numbers-2022/
- İpek, E., & Arslan, E., & Çiçek, A., (2024). Suriyelilerin Sosyal Entegrasyonu Üzerine Bir İnceleme: Ankara'nın Altındağ İlçesi Örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.9, no.18, 346-367.
- Jones, W. J. (2010). European Union soft power: Cultural diplomacy & higher education in Southeast Asia. Silpakorn University International Journal. 51
- MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, (2021) chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_03/18104635_Mart_internet_bulteni_.pdf (01.12.2024).
- MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, (2023). 2023 Yılı Birim Faaliyet Raporu
- Presidency For Turks Abroad And Related Communities, (2025) https://ytb.gov.tr/en (23.05.2025). Teichler, U., Ferencz, I., & Wächter, B. (2011). Mapping mobility in European higher education. Volume I: Overview and trends. A study produced for the Directorate General for Education and Culture (DG EAC), of the European Commission, Brussels. 31
- Tosun, B., & Korkmaz, H., (2024). Göç Yönetiminde Belediyelerin Rolü: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve Barselona Belediyesi Örneği. Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi , vol.8, no.11, 1-15. Türkiye scholarships (2025). https://turkiyeburslari.gov.tr/ (23.05.2025).
- United States Education Market Overview 2024-2028 https://www.reportlinker.com/market-report/Education-And-Training/8555/Education?term=education% 20innovation&matchtype=b&loc_interest=&loc_physical=1012798&utm_group=standard&utm_term=education%20innovation&utm_campaign=ppc&utm_source=google_ads&utm_medium=paid_ads&utm_content=transactionnel-1&gad_source=1&gclid=CjwKCAiA74G9BhAEEiwA8kNfpSnoaK4kTejh30RIt289i_3s1fn8489RlUFoDt9dYZ9IQPuxudJAcxoCvwUQAvD_BwE (10.01.2025).
- YÖK, (2017). Türk Yükseköğretim Sisteminde Suriyeli Öğrenciler Uluslararası Konferansı, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi.
- Yükseköğretimde Uluslararasılaşma ve Türkiye’deki Üniversitelerin Uluslararası Görünürlüğü 2022 Çalıştay Raporu.
- YÖK, Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Eğitim Birimlerine Göre Sayıları, 2022 – 2023), https://istatistik.yok.gov.tr/ (09.09.2024).
- URL – 1 YÖK, Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Uyruklarına Göre Sayıları, 2022 – 2023). https://istatistik.yok.gov.tr/ (09.09.2024).
- URL – 2 YÖK, Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Uyruklarına Göre Sayıları, 2022 – 2023. https://istatistik.yok.gov.tr/ (09.09.2024).
- URL – 3 Yabancı Uyruklu Öğretim Elemanlarının Uyruğuna Ve Akademik Görevlerine Göre Sayıları, 2022 – 2023. https://istatistik.yok.gov.tr/ (09.09.2024).
- Other References
- https://abcfuture.com.tr/tr/page/2023-2024-foreign-students-tuition-fees (05.07.2024).
- https://ais.siirt.edu.tr (05.07.2024).
- http://ibs.gantep.edu.tr/duyuru/files/articles/arabic-program-eng-v312538-0.pdf (06.07.2024).
- https://ibs.gantep.edu.tr/duyuru/files/articles/arapca-program-ucretleri-v312929.pdf https://international.anadolu.edu.tr/en (05.07.2024).
- https://international.omu.edu.tr/tr (05.07.2024).
- http://iso.ankara.edu.tr (06.07.2024).
- https://iso.cu.edu.tr/documents/olis-lis_tercih_kilavuzu_TR.pdf (06.07.2024). https://iso.dpu.edu.tr (06.07.2024).
- http://iso.gantep.edu.tr (06.07.2024).
- https://iso.istanbul.edu.tr/tr/_ (06.07.2024).
- https://iso.karabuk.edu.tr/index.aspx (06.07.2024).
- https://iso.karabuk.edu.tr/yuklenen/dosyalar/126821202391919.pdf (07.07.2024).
- https://istatistik.yok.gov.tr (07.07.2024).
- https://oia.atauni.edu.tr/new/ (07.07.2024).
- https://studyatsau.sakarya.edu.tr (07.07.2024).
- https://uludag.edu.tr/uaik (08.07.2024).
- https://uluslararasi.mersin.edu.tr (08.07.2024).
- http://uok.harran.edu.tr (07.07.2024).
- https://www.artuklu.edu.tr/uluslararasi-ogrenci(08.07.2024).
- http://yos.gantep.edu.tr/page.php?url=sinav-ucretleri-3 (08.07.2024).
- https://yos.karatekin.edu.tr/en-home# (08.07.2024).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eğitim Sosyolojisi, Göç Sosyolojisi, Yaşam Seyrinin Sosyolojisi |
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | yok |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 19 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025Cilt: 49 Sayı: 2 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.