Öz
Bu çalışmanın temel amacı, sosyolojik bir çerçeve içerisinde insan ihtiyaçları, tüketim kültürü ve kapitalizm arasındaki ilişkiyi değerlendirmeye çalışmaktır. Burada vurgulanan temel nokta, tüketim kültürünün mantığının, yeni ihtiyaçların yaratılması ve ihtiyaçların sınırsız olması gerekliliği ilkesi üzerine kurulu olduğudur. Yeni ihtiyaçlar yaratılarak satın alma hevesinin canlı tutulması olgusu, gerçekte üretim ve tüketim çarkının işler tutulmasına ve kâr döngüsünün gerçekleştirilmesine hizmet etmektedir. Ancak bu nedenledir ki, ihtiyaçlar ve mallar, özneler ve nesneler arasındaki ilişkiler kapitalizmin istikrarının sağlanmasının bir aracı haline gelmiştir. Bu tema çerçevesinde makalede, (a) ihtiyaç, tüketim kültürü ve kapitalizm arasındaki ilişkinin bir taslağı, (b) kapitalizmin tüketimi arttırma amacıyla bireyleri tüketici olarak sosyalleştirmek zorunda olduğu argümanı temelinde yeni ihtiyaçları yaratmada kullandığı stratejilerle ilgili bir çözümleme ve (c) yaratılan yeni ihtiyaçların insanların kendilerini gerçekleştirme amacıyla değil, piyasa faaliyetinin istikrarının sağlanması için ortaya konulduğu değerlendirmesini içeren eleştirel bir yaklaşım sunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: ihtiyaç, tüketim kültürü, tüketim toplumu, kapitalizm.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adorno, T. W. (1988). Prism. Cambridge: MIT Press.
- Adorno, T. W. (2007. Kültür endüstrisi. İstanbul: İletişim
- Alptekinoğlu, A. Ö. (2004). Televizyon ve televizyon reklâmcılığı. İstanbul: Kül Sanat.
- Baudrillard, J. (2004). Tüketim toplumu. (H. Deliceçaylı, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bauman, Z. (1998). Özgürlük. (V. Erenus, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınları
- Bauman, Z. (2004). Sosyolojik düşünmek. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum. (Y. Alogan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bauman, Z. (2006). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bernstein, R. J. (1983). Beyond objectivism and relativizm: Science, hermeneutics and praxis. Oxford: Basil Blackwell.
- Bocock, R. (1997). Tüketim. (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
- Buğra, A. (2003). Devlet-piyasa karşıtlığının ötesinde; İhtiyaçlar ve tüketim üzerine yazılar. (B. Sina Şener, Çev.). İstanbul: İletişim.
- Corrigan, P. (1998). The sociology of consumption. Londra: Sage Publications.
- Çağlar, A. Ş. (2005). İki elde bir sehpa. D. Kandiyoti ve A. Saktanber (Ed.), Kültür Fragmanları (sl, 293-307). İstanbul: Metis.
- Debord, G. (2006). Gösteri toplumu. (A. Ekmekçi ve O. Taşkent, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Douglas, M. ve Isherwood, B. (1999). Tüketimin antropolojisi. (E. A. Aytekin, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
- Doyal, L. ve Gaugh, I. (1991). A thory of human needs. Londra: Macmillan
- Ewen, S. (1998). All consuming images. New York: Basic Books.
- Featherstone, M. (2005). Postmodernizm ve tüketim kültürü. (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Fırlar, B. G. (2003). Reklâm ve biz. İzmir: Dokuz Eylül.
- Foster, G. M. (1965). Peasant society and the image of limited good. American Anthropologist, 67(2), 293-315.
- Fukuyama, F. (1999). Tarihin sonu ve son insan. İstanbul: Gün.
- Hırsch, F. (1976). Social limits to growth. Cambridge: Harvard University Press.
- Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (1996). Aydınlanmanın diyalektiği; Felsefi fragmanlar II. (O. Özügül, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
- Jameson, F. (1979). Reification and utopia mass culture. Social Text, 1 (1).
- Karakaş, S. (2004). Yeni yoksulluk bağlamında toplumsal kimlik ve tüketimde eşitsizlik, IV Ulusal Sosyoloji Kongresi: Değişen Dünya ve Eşitsizlikler. Ankara: Sosyoloji Derneği.
- Karakaş, S. ve Karakaş, C. (2001). Cep telefonunun yaygınlığı ve olası psikolojik nedenleri. Bilim ve Ütopya, 83.
- Lefebvre, H. (1998). Modern dünyada gündelik yaşam. (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: Metis.
- Leiss, W. (1978). The limits to satisfaction. Londra: Marion Boyars.
- Lukacs, G. (1998). Tarih ve sınıf bilinci. (Y. Öner, Çev.). İstanbul: Belge.
- Marcuse, H. (1997). Tek-boyutlu insan. (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea.
- Marx, K. (2000). 1844 el yazmaları. (M. Belge, Çev.). İstanbul: Birikim.
- Nair, K. (1962). Blossoms in the dust. New York: Frederick A. Preager.
- Orçan, M. (2004). Osmanlı’dan günümüze modern Türk tüketim kültürü. Ankara: Kadim.
- Özcan, Y. Z. ve Kolçak, A. (2003). A Need or a status symbol? Use of cellular phones in Turkey. European Journal of Communication, 18 (2), 241-254.
- Sahlins, M. (1974). Stone age economics. Londra: Tavistock.
- Scitovsky, T. (1976). The joyless economy. New York: Oxford University Press.
- Sennett, R. (1977). The fall of public man. Cambridge: Cambridge University Press.
- Simmel, G. (1957). Fashion. American Journal of Sociology, 62 (6).
- Slater, D. (1997). Consumer culture and modernity. Cambridge: Polity Press.
- Soper, K. (1981). On human needs: Open and closed theories in a marxist perspective. Sussex: Harvester Press.
- Suner, F. A. (2001). Türkiye’de cep telefonu: Kriz, göç ve aidiyet. Toplum ve Bilim, 90, 114-130.
- Topçuoğlu, N. N. (1996). Basında reklâm ve tüketim olgusu. Ankara: Vadi.
- Veblen, T. (2005). Aylak sınıfın teorisi. (Z. Gültekin ve C. Atay, Çev.). İstanbul: Babil.
- Weber, M. (1989). Developmental tendencies in the situation of East Elbian rural labourers. K. Tribe (Ed.). Reading Weber. Londra: Routledge.
- Weber, M. (1999). Protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu. (Z. Gürata, Çev.). Ankara: Ayraç.
- Yanıklar, C. (2006). Tüketimin sosyolojisi. İstanbul: Birey.
- Zorlu, A. (2006). Üretim ve tüketim teorileri. İstanbul: Global.
- Kabul Tarihi: 29.03.2010
Öz
Bu çalışmanın temel amacı, sosyolojik bir çerçeve içerisinde insan ihtiyaçları, tüketim kültürü ve kapitalizm arasındaki ilişkiyi değerlendirmeye çalışmaktır. Burada vurgulanan temel nokta, tüketim kültürünün mantığının, yeni ihtiyaçların yaratılması ve ihtiyaçların sınırsız olması gerekliliği ilkesi üzerine kurulu olduğudur. Yeni ihtiyaçlar yaratılarak satın alma hevesinin canlı tutulması olgusu, gerçekte üretim ve tüketim çarkının işler tutulmasına ve kâr döngüsünün gerçekleştirilmesine hizmet etmektedir. Ancak bu nedenledir ki, ihtiyaçlar ve mallar, özneler ve nesneler arasındaki ilişkiler kapitalizmin istikrarının sağlanmasının bir aracı haline gelmiştir. Bu tema çerçevesinde makalede, (a) ihtiyaç, tüketim kültürü ve kapitalizm arasındaki ilişkinin bir taslağı, (b) kapitalizmin tüketimi arttırma amacıyla bireyleri tüketici olarak sosyalleştirmek zorunda olduğu argümanı temelinde yeni ihtiyaçları yaratmada kullandığı stratejilerle ilgili bir çözümleme ve (c) yaratılan yeni ihtiyaçların insanların kendilerini gerçekleştirme amacıyla değil, piyasa faaliyetinin istikrarının sağlanması için ortaya konulduğu değerlendirmesini içeren eleştirel bir yaklaşım sunulmaktadır. Bu çalışma insan ihtiyaçları, tüketim kültürü ve ilişkiyi Tüketime yönelik kapsamlı bir hizmet, mal ve deneyimler kapitalizm
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adorno, T. W. (1988). Prism. Cambridge: MIT Press.
- Adorno, T. W. (2007. Kültür endüstrisi. İstanbul: İletişim
- Alptekinoğlu, A. Ö. (2004). Televizyon ve televizyon reklâmcılığı. İstanbul: Kül Sanat.
- Baudrillard, J. (2004). Tüketim toplumu. (H. Deliceçaylı, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bauman, Z. (1998). Özgürlük. (V. Erenus, Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınları
- Bauman, Z. (2004). Sosyolojik düşünmek. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum. (Y. Alogan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bauman, Z. (2006). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bernstein, R. J. (1983). Beyond objectivism and relativizm: Science, hermeneutics and praxis. Oxford: Basil Blackwell.
- Bocock, R. (1997). Tüketim. (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
- Buğra, A. (2003). Devlet-piyasa karşıtlığının ötesinde; İhtiyaçlar ve tüketim üzerine yazılar. (B. Sina Şener, Çev.). İstanbul: İletişim.
- Corrigan, P. (1998). The sociology of consumption. Londra: Sage Publications.
- Çağlar, A. Ş. (2005). İki elde bir sehpa. D. Kandiyoti ve A. Saktanber (Ed.), Kültür Fragmanları (sl, 293-307). İstanbul: Metis.
- Debord, G. (2006). Gösteri toplumu. (A. Ekmekçi ve O. Taşkent, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Douglas, M. ve Isherwood, B. (1999). Tüketimin antropolojisi. (E. A. Aytekin, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
- Doyal, L. ve Gaugh, I. (1991). A thory of human needs. Londra: Macmillan
- Ewen, S. (1998). All consuming images. New York: Basic Books.
- Featherstone, M. (2005). Postmodernizm ve tüketim kültürü. (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Fırlar, B. G. (2003). Reklâm ve biz. İzmir: Dokuz Eylül.
- Foster, G. M. (1965). Peasant society and the image of limited good. American Anthropologist, 67(2), 293-315.
- Fukuyama, F. (1999). Tarihin sonu ve son insan. İstanbul: Gün.
- Hırsch, F. (1976). Social limits to growth. Cambridge: Harvard University Press.
- Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (1996). Aydınlanmanın diyalektiği; Felsefi fragmanlar II. (O. Özügül, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
- Jameson, F. (1979). Reification and utopia mass culture. Social Text, 1 (1).
- Karakaş, S. (2004). Yeni yoksulluk bağlamında toplumsal kimlik ve tüketimde eşitsizlik, IV Ulusal Sosyoloji Kongresi: Değişen Dünya ve Eşitsizlikler. Ankara: Sosyoloji Derneği.
- Karakaş, S. ve Karakaş, C. (2001). Cep telefonunun yaygınlığı ve olası psikolojik nedenleri. Bilim ve Ütopya, 83.
- Lefebvre, H. (1998). Modern dünyada gündelik yaşam. (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: Metis.
- Leiss, W. (1978). The limits to satisfaction. Londra: Marion Boyars.
- Lukacs, G. (1998). Tarih ve sınıf bilinci. (Y. Öner, Çev.). İstanbul: Belge.
- Marcuse, H. (1997). Tek-boyutlu insan. (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea.
- Marx, K. (2000). 1844 el yazmaları. (M. Belge, Çev.). İstanbul: Birikim.
- Nair, K. (1962). Blossoms in the dust. New York: Frederick A. Preager.
- Orçan, M. (2004). Osmanlı’dan günümüze modern Türk tüketim kültürü. Ankara: Kadim.
- Özcan, Y. Z. ve Kolçak, A. (2003). A Need or a status symbol? Use of cellular phones in Turkey. European Journal of Communication, 18 (2), 241-254.
- Sahlins, M. (1974). Stone age economics. Londra: Tavistock.
- Scitovsky, T. (1976). The joyless economy. New York: Oxford University Press.
- Sennett, R. (1977). The fall of public man. Cambridge: Cambridge University Press.
- Simmel, G. (1957). Fashion. American Journal of Sociology, 62 (6).
- Slater, D. (1997). Consumer culture and modernity. Cambridge: Polity Press.
- Soper, K. (1981). On human needs: Open and closed theories in a marxist perspective. Sussex: Harvester Press.
- Suner, F. A. (2001). Türkiye’de cep telefonu: Kriz, göç ve aidiyet. Toplum ve Bilim, 90, 114-130.
- Topçuoğlu, N. N. (1996). Basında reklâm ve tüketim olgusu. Ankara: Vadi.
- Veblen, T. (2005). Aylak sınıfın teorisi. (Z. Gültekin ve C. Atay, Çev.). İstanbul: Babil.
- Weber, M. (1989). Developmental tendencies in the situation of East Elbian rural labourers. K. Tribe (Ed.). Reading Weber. Londra: Routledge.
- Weber, M. (1999). Protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu. (Z. Gürata, Çev.). Ankara: Ayraç.
- Yanıklar, C. (2006). Tüketimin sosyolojisi. İstanbul: Birey.
- Zorlu, A. (2006). Üretim ve tüketim teorileri. İstanbul: Global.
- Kabul Tarihi: 29.03.2010
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Mayıs 2010 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2010Cilt: 34 Sayı: 1 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.